طرفداران مفهوم EVA ادعا میکنند که این شاخص، برترین معیار عملکرد محسوب میشود، زیرا به عنوان یک معیار ارزیابی، هزینه فرصت صاحبان سهام و ارزش زمانی پول را در نظر گرفته و تحریف ناشی از به کارگیری اصول حسابداری را برظرف میسازد. برخلاف معیارهای متداول سودآوری، EVA در درک هزینه سرمایه صاحبان سهام به مدیریت کمک میکند و شاخص واقعی موفقیت شرکت را در ارزش آفرینی یا زایل شدن ارزش به شمار میرود (Xin et al., 2012).
در حقیقت، یکی از مفیدترین معیارهای ارزیابی عملکرد و همچنین پیشبینی ارزش سهام شرکتها معیار ارزش افزوده اقتصادی میباشد. مدیریت شرکت قصد دارد بر اساس ارزش افزوده اقتصادی ثروت سهامداران را حداکثر کند. متاسفانه بسیاری از شرکتها سود نهایی محصولاتشان رت بدون در نظر گرفتن هزینه فرصت سرمایه خود برآورد میکنند. حداکثر کردن نه تنها راه حلّی برای این مشکل ارائه میکند، بلکه همواره انگیزه هایی را نیز برای حداکثر کردن ثروت سهامداران در مدیران ایجاد میکند. ارزش افزوده اقتصادی با ارزش فعلی خالص نیز رابطه نزدیکی دارد. ارزش افزوده اقتصادی با این تئوری که ارزش شرکت تنها با انتخاب پروژه هایی با خالص ارزش فعلی مثبت افزایش مییابد، سازگار است. ارزش افزوده اقتصادی، مدیران ارشد شرکت را نسبت به معیارهایی که بیش تر تحت کنترل آن ها است (نظیر نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه) و نه معیارهایی غیر قابل کنترل (نظیر: ارزش بازار سهام) پاسخگو میکند. ارزش افزوده اقتصادی متاثر از کلیه تصمیمات مربوط به تامین مالی، نرخ هزینه سرمایهگذاری سهامداران را به بهترین نحوه میسر میکند. ارزش افزوده اقتصادی نشان میدهد که ارزش شرکت مستقیما به عملکرد مدیریت بستگی دارد. ارزش افزوده اقتصادی با ارزش بازار شرکت در ارتباط است چرا که ارزش سهام تابعی از ارزش افزوده اقتصادیهای آتی پیشبینی شده میباشد. ارزش افزوده اقتصادی معیاری است که نشان میدهد عملکرد واقعی شرکت نسبت به عملکرد پیشبینی شده اش کاهش یا افزوایش داشته است. ارزش افزوده اقتصادی مثبت به این معنا است که ارزش شرکت با در نظر گرفتن هزینه سرمایه به کار گرفته شده افزایش یافته است. ارزش افزوده اقتصادی روش مناسبی برای تعیین اهداف اندازه گیری عملکرد، ارزیابی استراتژیها، تخصیص سرمایه ها، طراحی سیستمهای پاداش، افزایش سرمایه و قیمت گذاری است. ارزش افزوده اقتصادی به عنوان معیار ارزیابی عملکرد اقتصادی، پیشبینی با معیارهای دیگر نظیر: ارزش افزوده نقدی، ارزش افزوده سهامداران و بازار جریان نقدی روی سرمایهگذاریها سازگار میباشد. از همه مهم تر اینکه ارزش افزوده اقتصادی به عنوان معیار اندازه گیری عملکرد کمتر در معرض تحریف های حسابداری قرار دارد (طالب نیا و شجاع، ۱۳۹۰).
ارزش افزوده اقتصادی یک معیار عملکرد تلقی میشود که به کنترل کل ارزش ایجاد شده شرکت پرداخته و تصویر واقعی از ایجاد ثروت برای سهامداران را ارائه میکند. این شاخص توسط استرن استوارت ایجاد شد تا به بیان چالشهایی که شرکتها در زمینهی اندازه گیری عملکرد مالی مواجه اند بپردازد. ایجاد بهبود در ارزش افزوده اقتصادس به معنای افزایش ثروت سهامداران است. همان ظور که اشاره شد، ارزش افزوده اقتصادی روش اندازه گیری ارزش اقتصادی یک کسب و کار بعد از درنظر گرفتن کل هزینه سرمایه میباشد (هزینه بدهی و هزینه حقوق صاحبان سهام) در صورتی که اغلب روشهای سنتی فقط بدهی را در حساب های هزینه قلمداد میکنند (اولی و همکاران، ۱۳۹۳).
برای محاسبه ارزش افزوده اقتصادی میتوان از رابطه زیر بهره گرفت:
-
- EVA= (r-c)* Capital
- EVA= NOPATt-(WACC*Capital t-1)
در جایی که ® نرخ بازده شرکت، © نرخ هزینه سرمایه شرکت، (NOPAT) سود عملیاتی پس از کسر مالیات، (WACC) هزینه متوسط سرمایه و (Capital) سرمایه شرکت میباشد. در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی، مفهوم سرمایه مد نظر است. همچنین ضروری است تا برای محاسبه (NOPAT) یعنی سود عملیاتی پس از کسر مالیات، تعدیلاتی در سود حسابداری لحاظ شود تا با مفهوم اقتصادی سود نزدیک تر شود. البته عدهای از قیبل زیمرمن اثر این تعدیلات را ناچیز میشمارند و عقیده دارند که هزینه انجام این تعدیلات دارای هزینه های قانونی هستند به طوری که باعث میشوند که برخی ادعا کنند که صورتهای مالی درست و منصفانه نیستند. همچنین دارای هزینه های اجرایی بالایی هستند. از این رو اغلب هزینه های ناشی از انجام این تعدیلات از فواید آن ها بالاتر است (طالب نیا و شجاع، ۱۳۹۰). تعدادی از تعدیلات مهم حسابداری از دیدگاه استوارت و یانگ را میتوان به شرح زیر برشمرد:
جدول ۲-۲) معادل حقوق صاحبان سهام از دیدگاه استوارت
انتقال به حساب سرمایه شامل:
انتقال به حساب سود عملیاتی پس از کسر مالیات
- ذخیره درآمد معوقه
۱٫ افزایش در ذخیره درآمد معوقه
- ذخیره مالیات معوقه
۲٫ افزایش در ذخیره لایفو
- استهلاک انباشته سرقفلی
۳٫ هزینه استهلاک سرقفلی
- ذخیره ارزیابی موجودی کالا با روش لایفو
۴٫ افزایش در ذخیره لایفو
- ذخیره م.م
۵٫ افزایش در دخیره م.م
- خالص داراییهای نامشهود سرمایه ای
۶٫ افزایش در خالص داراییهای نامشهود سرمایه ای
منبع: طالب نیا و شجاع، ۱۳۹۰
-
- ذخیره مالیات درآمدی معوقه: مالیاتهای درآمدی معوقه، ازمتداول ترین معادلهای حقوق صاحبان سهام به شمار میرود. مالیات معوق تفاوت بین مالیات واقعی پرداخت شده و مالیاتهای ثبت شده در دفتار حسابداری میباشد. از آنجا که استوارت هزینه های غیرنقدی را در تصمیم گیری سرمایهگذاری مؤثر نمی داند، معتقد است که مالیات فقط زمانی هزینه محسوب میشود که پرداخت شود نه هنگامی که توسط حسابداران ثبت گردد. بنابرین با اضافه کردن افزایش طی دو حساب، به حساب سود، NOPAT، فقط شامل مالیات واقعی پرداخت شده مورد نظر استوارت میگردد (Niresh and Alfred, 2014).