۲) شناساندن منابع مورد نیاز اجرای برنامه ها

۳) به دست آوردن معیارهای سنجش، نظارت وکنترل نتیجه ها در مقایسه با برنامه ها (مرادی و همکاران،۱۳۹۱).

۲-۲-۶- رابطه بین اطلاعات حسابداری و بودجه

امروزه نقش اطلاعات حسابداری در شناسایی وضعیت مالی ‌و استقرار نظام های بودجه ای در بهبود و تغییر سازمان ها یکی از موضوعات اجتناب ناپذیر است. سازمان ها به منظور دسترسی به وضعیت مطلوب و برنامه های بلندمدت باید تصمیمات استراتژیک را بر مبنای داده های قابل اطمینان که محصول نهایی سیستم های مالی و بودجه است اتخاذ نمایند. همچنین سازمان ها برای افزایش بهروری و برقراری ارتباط بین اهداف با برنامه های عملیاتی می بایستی نظام های بودجه ریزی خود را در یک فرایند بهبود یا تغییر به یک نظام عملکرد محور که در آن ارتباط بین منابع مالی و عملکرد شفاف و قابل درک باشد نزدیک تر سازند و از طریق پشتوانه ی اطلاعات قابل اطمینان در فرایند بودجه های استفاده نمایند. از این رو تولید، سازمان دهی و تحلیل اطلاعات با مدل علمی برای تبدیل داده های اولیه به اطلاعات مفید و اثر بخش در راستای دستیابی به اهداف سازمان الزامی است (رحیمی و همکاران، ۱۳۸۹).

بودجه پیش‌بینی است که به آینده نگاه می‌کند در حالی که حسابداری گذشته و انجام یافته ها را نشان می‌دهد به عبارت ساده تر بودجه آینده نگر است ولی حسابداری گذشته نگری. پیش‌بینی های بودجه ریشه درعملکردهای حسابداری داشته و نیز اجرای مالی بودجه را حسابداری محقق می گرداند. پس آغاز و پایان بودجه با حسابداری در جریان بود. وآغاز و پایان حسابداری نیز با بودجه در ارتباط است. یعنی بودجه و حسابداری لازم و ملزم یکدیگرند. مؤسسات بخش عمومی که با نام دستگاهای اجرایی از بودجه کل کشور استفاده می نمایند از دو نظام حسابداری دولتی و بازرگانی یاری می جویند (انصاری، ۱۳۷۸).

از آنجا که مخارج دولتی در قالب بودجه سالانه پیش‌بینی و به تصویب مجلس می‌رسد، التزام به کنترل بودجه ای از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. ‌بنابرین‏ طراحی و اجرای یک سیستم کنترل بودجه ای مناسب جزء لاینفک یک نظام حسابداری دولتی مبتنی بر مسولیت ‌پاسخ‌گویی‌ خواهد بود. بخشی ‌از مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌ دولت به اجرای صحیح بودجه مصوب سالانه مربوط می شود، لذا ادای این مسئولیت از طریق نگهداری حساب های بودجه ای و یک سیستم کنترل بودجه ای و تهیه و تنظیم و انتشار گزارش های بودجه ای امکان پذیر خواهد بود. با این ترتیب در یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت ‌پاسخ‌گویی‌، حسابداری بودجه ای جایگاه ویژه ای خواهد داشت (بابا جانی، ۱۳۹۲).

۲-۲-۷- نقش اطلاعات حسابداری در بودجه ریزی

اهمیت اطلاعات حسابداری بر کسی پوشیده نیست و اکثر دستگاه های اجرایی به خاطر الزامات قانونی و نیز کاربردهای این اطلاعات، دست به استقرار سیستم‌های اطلاعات حسابداری زده اند. این استقرار شامل طراحی و اجرای سیستم‌ها می‌باشد و عموما هزینه های زیادی را در تهیه و نگهداری به دستگاه های اجرایی تحمیل نموده است. اغلب صاحب‌نظران حسابداری و مراجع استانداردگذار بر این عقیده هستند که تهیه اطلاعات حسابداری هزینه دارد. از این رو توصیه می شود که تهیه اطلاعات باید با رعایت منفعت- هزینه صورتش گیرد (باباجانی، ۱۳۸۹)

بودجه ریزی چه در عرصه نظری و چه در عرصه عملی، دانشی چند ‌شالوده‌ای است بدین معنی که نظریه ها، روش شناسی و الگوهای مربوط بر اساس آمیزهای از رشته‌های علمی گوناگون مانند اقتصاد، آمار، حسابداری و مدیریت بنا نهاده می شود که تمام این رشته ها در قلمرو بودجه ریزی نقشی همانند و هم تراز دارند. صاحب‌نظران، بودجه ریزی را به عنوان فرایند تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود می دانند,۲۰۰۷) (Kong.

سیستم اطلاعات حسابداری بر شناخت و درک چگونگی وظایف واحد حسابداری شامل شیوه های گردآوری داده های مربوط به فعالیت‌ها و رویدادهای مالی سازمان و شیوه تبدیل داده ها به اطلاعاتی مؤثر برای مدیریت تأکید دارند، یکی از حیاتی ترین و که وظیفه آن ها تامین، اساسی ترین سیستم های یک سازمان به شمار می رود که نیازهای اطلاعات حسابداری سطوح مختلف مدیران در زمینه‌های برنامه ریزی و کنترل منابع، ارزیابی عملکرد و تصمیم گیری است (Davis,1997).

اطلاعاتی که به وسیله این سیستم حسابداری تهیه می شود، غالب فعالیت‌ها و عملیات دستگاه‌ها را در بر می گیرند. از این رو بدون داشتن سیستم حسابداری مناسب و کارا، راهبری مطلوب عملیات و فعالیت‌ها برای دسترسی به هدفها و برنامه های بودجه ریزی دستگاه های اجرایی ممکن نیست و در نهایت اقدامات مدیریت محدود به تصمیم گیریها و کنترل موردی و بدون ضابطه و هدف خواهد بود (اعتباریان و همکاران ،۱۳۹۲).

۲-۲-۸- تخصیص منابع در نظام بودجه ریزی

تخصیص بودجه در اینجا به عنوان تعیین و مأموریت مرئوسان^[۱۸] برای نائل شدن به بودجه تعریف شده یک نیروی انگیزشی است که می‌تواند به مرئوسان انرژی دهد تا بهترین تلاش را به کار برند. تخصیص بودجه نتایج مهمی داشت و سپس باید عواملی که تأثیر بر تخصیص بودجه دارند، توجه شود. تحقیق بودجه‌بندی و صحت بیان داشت که قضاوت‌های درست رویه‌ای تأثیرات قوی بر نگرش‌ها ‌در مورد نهادها و مراجع، همانند تعهد سازمانی دارد. (شولیهین^[۱۹] و پایک ۲۰۰۹). در این متن، تخصیص بودجه به تعهد سازمانی مرتبط شده ‌است زیرا هردو محصول، ارزیابی سازمانی ارائه می‌دهد. فولگر^[۲۰] و کونوسی (۱۹۸۹) یافتند که رویه‌های منصفانه تعهد کارمندان را در پی دارد که از مبادله ساده‌ای کار برای حقوق فراتر است. کوب و فری ^[۲۱](۱۹۹۶) یافتند که مرئوسان از رئیسان که رویه‌های رفتاری منصفانه‌ای را اجرا می‌کنند، رضایت بیشتری دارند و نسبت به رئیسان متعهدند (Nahartyo,2013).

۲-۲-۸-۱- بودجه نمایشی

در این بودجه شاخص ها واطلاعات عملکرد در اسناد بودجه لحاظ می شود اما مبنا تصمیم گیری های بودجه ای را در در تخصیص منابع تشکیل نمی دهد (حسن آبادی و همکاران، ۱۳۹۱).

۲-۲-۸-۲- بودجه غیر مستقیم

در این بودجه شاخص ها واطلاعات عملکرد درکنار دیگر عوامل از قبیل سیساست های پولی و مالی، اولویت های اقتصادی و ملاحضات سیاسی مبنای تصمیمات بودجه ای را تشکیل می‌دهد (همان منبع).

۲-۲-۸-۳- بودجه مستقیم

در این بودجه شاخص ها واطلاعات عملکرد تنها عنصر تصمیمات بودجه ای را تشکیل می‌دهد و میزان اعتبارت مستقیماً تحت تاثیر وحد خروجی های تولید شده ‌بر اساس فرمول خاصی قرار دارد.(همان منبع)

۲-۲-۹- انواع سیستم های بودجه بندی

۲-۲-۹-۱- بودجه بندی سنتی

روشی است که در آن هدفها و تاکیدها صرفاً به ابزار مالی و حسابداری دریافت‌ها و پرداخت‌های بخش دولتی استوار است و توزیع اعتبارات تنها به دستگاه مواد هزینه منتهی می‌گردد و تشخیص اینکه دولت چه اعمالی را انجام می‌دهد و در قبال پولی که خرج می شود چه نتایجی را به دست می آورد، نشان داده نمی شود.

۲-۲-۹-۲- سیستم بودجه بندی بر مبنای برنامه