رابطه میان آموزش های فنی و حرفه ای و ایجاد اشتغال در بازار کار
یکی از ویژگی های مهم هر نظام اقتصادی در هم تنیدگی ساختارهای آموزش و اشتغال است ، باید بپذیریم آموزش برای ایجاد مهارت های مورد نیاز یکی از موثرترین راه هایی است که می‌تواند جامعه را در دستیابی به توسعه اقتصادی و رشد و پایداری یاری نماید .
به عبارتی ارتباط ارگانیک کار و آموزش همواره در برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی همزمان با یکدیگر در نظر بوده است در واقع ، هر آموزشی باید بازدهی یا توجیه اقتصادی داشته باشد که عالی ترین نوع آن ایجاد اشتغال متناسب با فراگیر است . بروز پدیده جهانی شدن در روند اقتصاد ، افزایش رقابت های بین‌المللی و تحولات ناشی از توسعه و پراکندگی های جغرافیایی در بازار کار اهمیت نیاز به استراتژی سیستم آموزش را افزایش می بخشد . آموزش به خاطر این است که کاربرد داشته باشد . آموزشی که کاربرد نداشته باشد ارزش علمی ندارد . اکثر کشورهای جهان تلاش های تازه ای را برای تقویت آموزش های فنی و حرفه ای آغاز کرده‌اند . انگیزه این تلاش ها، فائق آمدن بر مشکلات بیکاری جوانان ، ارتقای مهارت های شغلی و تامین نیازهای اقتصادی است و این باور وجود دارد که کسب مهارت موجب ارتقای بهره وری و قابلیت رقابت در اقتصاد جهانی می شود ( قارون ، ۱۳۸۳ ).
اما نکته حائز اهمیت آن است که آموزش‌های فنی و حرفه ای همیشه بایستی از بازار جلوتر باشد تا کاربردی عمل کند . اگر بخواهیم آموزش‌های فنی و حرفه ای کاربرد داشته باشد بایستی با وسایل و ملزومات مورد استفاده در زندگی همخوانی داشته باشد . آموزش‌های فنی و حرفه ای بایستی به گونه ای باشد که فرد فراگیر پس از گذراندن دوره های آموزشی خود بتواند سریعا در بازار جذب شده و یک منبع در آمدی برای خود دست و پا کند (یوسف زاده ، ۱۳۹۲ ) .
بازار کار و کارآفرینی
نظم نوین اقتصادی و رشد سریع تکنولوژی منجر به تغییر وضعیت اقتصادی کشورها به خصوص بازار کار آن ها گردیده است. از سوی دیگر جهانی سازی با تشدید رقابت باعث بسط تکنولوژی جدید از طریق کاهش هزینه و افزایش سرعت ارتباط منجر به انسجام بازارها گردیده است . تقریبا اکثر کشورها با افزایش نرخ بیکاری ، اشتغال ناقص و فقر مواجه هستند و افزایش تقاضا برای نیروی کار ماهر از مشخصه های بازار کار معاصر است . لذا با توجه به حرکت جهان به سمت جامعه مبتنی بر مهارت و دانش که در آن منابع فیزیکی و مادی مزیت خود را نسبت به منابع فکری و علمی از دست داده و سرمایه اصلی آن استعداد و خلاقیت اعضای آن جامعه به شمار می رود ،کشورها باید با تغییرات موجود جامعه ، دنیای کار و پیامدهای حاصل از جهانی سازی و تغییر تکنولوژی هماهنگ شوند.با توجه به اینکه کشور ما هم در زمره جوان ترین کشورهای جهان قرار دارد و حجم عظیمی از نیروی آماده به کار و دارای پتانسیل بالقوه به خصوص قشر تحصیل کرده در آن به چشم می‌خورد ، اهمیت کارآفرینی و آموزش آن بیش از پیش احساس می شود.
کار آفرینی به عنوان عامل کلیدی رشد و توسعه اقتصادی در عصر مدرن شناخته شده است . با آگاهی از نیازهای کارآفرینان و مشاغلی که نیاز به حمایت دارند ، به نظر می‌رسد که دولت باید در بهترین موقعیت برای تعیین سیاست و طراحی برنامه ها با هدف تشویق کارآفرینان اقدامات لازم را انجام دهد ( زینلی زاده، ۱۳۹۱) . زیرا کارآفرینان در اجتماع سبب پویایی و افزایش بهره وری شده و در سطح اجتماع ارزش کار را افزایش می‌دهند . اهمیت کارآفرینی در توسعه تا آنجا است که به عنوان موتور توسعه اقتصادی نامیده می شود( شاه حسینی ، ۱۳۸۳ ).
-
- نظام فنی و حرفه ای و مهارت آموزی
رشد سریع تحولات علمی و تکنولوژیک ، آموزش های مهارتی را در فرایند آموزش به ابزاری بسیار مهم تبدیل کرده‌است که در مردمی کردن توسعه اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی سهیم است . این آموزش ها به افراد اجازه می‌دهد تا خویش را به عنوان عضو مفیدی از جامعه پرورش دهند و هم زمان با این امر پیش نیاز اساسی را برای ادامه تحصیل فراهم می‌کند.
مراکز آموزش فنی و حرفه ای به عنوان موسساتی در کشور ایران که دارای قدمت زیادی هستند ، در مهارت سازی و اشاعه مهارت های فنی مورد نیاز بازار کار اهمیت زیادی دارند . وظیفه این مؤسسات تربیت نیروی کار متخصص و ماهر و متناسب با نیاز بخش های مختلف تولیدی و خدماتی کشور می‌باشد . لذا لزوم بازبینی و تجدید نظر در برنامه های آموزشی، مراکز آموزشی خصوصاً مراکز فنی و حرفه ای همگام با پیشرفت تکنولوژی ضروری می‌باشد و دولت باید در جهت ارتقا سطح کیفی آموزش این مراکز سرمایه گذاری کند، زیرا آموزش های فنی و حرفه ای می‌تواند به طور مستقیم بر توسعه کشور تاثیر گذارند ، به این دلیل است که آموزش ها در این مؤسسات باید دارای انعطاف پذیری باشند تا بتوانند با سرعت با تحولات جهان و صنعت همگام باشند . ایران در سال های اخیر با مشکلاتی در زمینه اشتغال فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای مواجه بوده که عمده آن ها به دلیل عدم آموزش مناسب این فارغ التحصیلان در هر دو بعد نظری و عملی بوده است . تحقیقات نشان داده که کم بودن نیروی انسانی متخصص به عنوان مربی ، به روز نبودن و قدیمی بودن مهارت مربیان ، مناسب نبودن مهارت و دانش مربیان با نیاز رشته‌های صنعتی ، عدم استفاده مربیان مراکز از دوره های باز آموزی به خاطر کیفیت پایین دوره ها نداشتن تشکلی به نام گروه‌های آموزشی برا ی نشست و تبادل نظر مربیان هم رشته از مشکلات اساسی فنی و حرفه ای بوده است ( کریمی ، ۱۳۸۴ ) .
-
- آموزش های مهارتی
از ضرورت ها و الزامات رشد و توسعه اقتصادی ، نظام آموزش برای ایجاد مهارت های لازم سرمایه انسانی است و در این میان آموزش های فنی و حرفه ای تلفیقی است از علم ، فن و هنر و نقش بسیار مهمی در تامین نیروی انسانی کارآمد ایفا نموده و مضمونی توسعه ای دارد.
هدف از این آموزش ها ،افزایش توانایی‌های دانش ، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوب تر کار در محدوده وظایف شغلی است . از آنجایی که موضوع بیکاری یکی از مهمترین مسائل و مشکلات جهان است و در کشورهای در حال توسعه با توجه به عدم توازن ساختارهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی سهم بیشتری را در توسعه دارد و با توجه به اینکه یکی از دلایل بیکاری در کشور فقدان مهارت های مورد نیاز بازار کار از سوی جویندگان کار می‌باشد ، انتظار می رود سازمان آموزش فنی و حرفه ای با ارائه آموزش های مهارتی بتواند نقش بسزایی در کاهش میزان بیکاری ایفا کند.
زیرا آموزش های فنی و حرفه ای به سبب انعطاف پذیری نشأت گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارت های لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل ، نقش بسزایی در اشتغال دارد . این آموزش ها هم مهارت های خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارت های عمومی بازار کار را فراهم می‌سازد و هم چنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی می‌شوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می‌کند.
لذا به این نوع آموزش ها به عنوان ابزاری برای مقابله با بیکاری بالاخص بیکاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی می‌باشد، نگریسته می شود .
