۲-۴- کاربردها و کارکردهای اینترنت

اینترنت به عنوان یک ابزار مفید و پویا، منبع گسترده­ اطلاعات در سطح جهان برای برقراری ارتباط و انتقال دانش محسوب می­ شود و به طور کلی کاربردهای اینترنت را ‌می‌توان به دو دسته ارتباطی و اطلاع­رسانی تقسیم کرد.

۲-۴-۱- کاربردهای ارتباطی

کاربردهای ارتباطی به پنج دسته قابل تقسیم است:

• • • 1. 1. مکاتبه غیرهمزمان^[۵۶]: در شرایطی که پهنای باند محدود باشد، ‌می‌توان از اینترنت به صورت وسیله­ای ارتباطی اما غیر جستجوگر استفاده کرد. آموزش مکاتبه ­ای با بهره گرفتن از فایل یا پست الکترونیکی مطالب را ارسال می­ کند و کنفرانس رایانه­ای شبیه به کلاس­های آموزش مکاتبه ­ای انجام می­ شود؛ با این تفاوت که مواد آموزشی از طریق اینترنت ارسال و دریافت می­ شود (فیضی و رحمانی، ۱۳۸۳).
      1. 1. مکاتبه­ همزمان^[۵۷]: همکاری از طریق اینترنت به صورت همزمان، مستلزم ارتباط در زمان واقعی میان شرکت­ کنندگان است. این ارتباط می ­تواند از طریق همایش مجازی، کنفرانس­های شنیداری، کنفرانس­های شنیداری- دیداری و بالاخره همکاری نرم­افزاری صورت گیرد (احمدوند، ۱۳۸۱). نتایج و کلیه مطالب کنفرانس­ها و سمینارها و ملاقات­ها چه به صورت زنده و چه از طریق ارتباطات درون خطی به آگاهی علاقه­مندان می­رسد. از این طریق صاحب­نظران دیدگاه­ های خود را با هم تقسیم ‌می‌کنند و مشارکت درون خطی آن­ها نشانگر قدرت اینترنت است (زمانی، ۱۳۸۱).
      1. 1. پست الکترونیک^[۵۸]: پست الکترونیک همواره به عنوان پراستفاده­ترین ابزار در شبکه اینترنت، مورد توجه بوده است. پست الکترونیکی فرصتی را فراهم ‌می‌آورد تا برای ارسال پیام به شیوه­ای متفاوت از روش­های مرسوم اقدام شود. در این سیستم ارتباطی، شخص می ­تواند پیام الکترونیکی را به صورت خودکار به تمامی شرکت‌کنندگان یا اعضای گروه خاصی ارسال نماید (شیری، ۱۳۷۸). این رسانه تبادل جدی اطلاعات را برای تحقیق مشارکتی و گفتگوهای مهم میسر می­سازد (عطاران، ۱۳۸۳). از اینترنت و پست الکترونیک ‌می‌توان برای سرعت بخشیدن به انتشار اطلاعات و ارسال و دریافت آن، دستیابی به اطلاعات و منابع گوناگون علمی در اینترنت و هزینه نسبتاً کم برقراری ارتباط استفاده کرد (ابراهیمی، ۱۳۸۰).
      1. 1. گروه ­های گفتگو (چت روم­ها): گفتگوی زنده^[۵۹] یکی از خدمات اینترنت است که افراد از طریق رایانه های خود در هر کشوری که باشند با یکدیگر به طور هم­زمان متصل شده و از طریق تایپ متون و انتقال صدا و تصویر به گفتگو می­پردازند. فضایی که گفتگو در آن انجام می­ شود اتاق گفتگو نام دارد. در اکثر اتاق‌های گفتگو مکالمات حول یک موضوع از قبل تعیین شده انجام می­ شود (اسنل^[۶۰]، ۱۳۷۹).
      1. گروه ­های مباحثه ­ای: گروه ­های مباحثه در حقیقت مجموعه ­ای از کاربران شبکه هستند که برای بحث و گفتگو ‌در مورد موضوعی خاص در محیط شبکه از ابزار پست الکترونیکی استفاده ‌می‌کنند. معمولاً تشکیل گروه بحث با تمایل فردی خاص شروع می­ شود و با تعیین میزبان رایانه­ای مشخص، اعلان گروه بحث و نشانی آن میزبان تعیین شده، علاقه­مندان به عضویت در گروه بحث الکترونیکی دعوت می­شوند. شیوه کار در گروه بحث الکترونیکی مبتنی بر پست الکترونیکی است. هر کاربری که عضو گروه بحث می­ شود، نشانی پست الکترونیکی او در سیاهه اعضا ارسال می­ شود (حاجی­زین­العابدینی، ۱۳۸۵). در واقع گروه مباحثه همانند انجمن­های حرفه­ای عمل کرده و محیطی را فراهم آورده که افراد دارای علایق مشترک به راحتی بتوانند سؤال­ها و دیدگاه­ های خود را درباره مسائل گوناگون حرفه خویش برای همگان مطرح ساخته و از نظرهای آنان سود ببرند. افراد گروه مباحثه ممکن است چند نفر در قالب یک گروه کوچک باشند که در زمینه موضوعی خاص تبادل نظر ‌می‌کنند و یا گروه بسیار وسیعی در سطح منطقه، کشور و یا حتی در سطح جهان باشند (محمدی، ۱۳۸۱).

۲-۴-۲- کاربردهای اطلاع­رسانی

از جمله امکانات اینترنت که موجب تسریع ارتباطات بشری و تبادل افکار گردیده، شبکه جهانی وب است (صابری و صدیقی، ۱۳۸۳). یکی از مزیت­های وب فراهم کردن دستیابی به منابع اصلی اطلاعات است. وب دستیابی به منابع یادگیری با کیفیت بالا، امکان برقراری ارتباط با افراد از طریق پست الکترونیک، و نیز اطلاع‌رسانی، تبادل نظر و تعادل فرهنگی و بین ­المللی و یادگیری مشارکتی را ممکن می­سازد (عطاران، ۱۳۸۳). از سال ۱۹۹۰، به دنبال اختراع وب، متن کامل مقاله­ های منتشر شده در مجله ­های علمی به صورت الکترونیکی و دسترسی آزاد در اختیار پژوهشگران قرار ‌می‌گیرد به صورتی که وب به یکی از مجراهای اصلی ارتباط علمی میان پژوهشگران تبدیل شده­است (نوروزی، ۱۳۸۵). شبکه جهانی وب یکی از مهم­ترین ابزارهایی است که از آن به مثابه اصلی­ترین ابزار برای دسترسی به اطلاعات استفاده می­ شود.

۲-۴-۳- کارکردهای اینترنت

اینترنت همان­گونه که بر سازمان و حیات اقتصادی جوامع تأثیر گذاشته، حیات فردی و روزمره افراد را تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از فعالیت­هایی که افراد به واسطه اینترنت انجام می­ دهند در حیات روزمره نقش اساسی دارند و استفاده از اینترنت برای انجام آن­ها موجب تسهیل در انجام این فعالیت­ها شده است. اینترنت دارای کارکردهای گوناگونی است از جمله ‌می‌توان به کارکردهای آموزشی، سرگرمی، و خدماتی اشاره کرد:

1. 1. تفریح و سرگرمی: تفریح و سرگرمی از جمله کارکردهای اینترنت ‌می‌باشد. اینترنت با ایجاد فضایی تفننی، بدیع و هیجان­انگیز، چه مستقیم به واسطه ابزار برخط تفریح و سرگرمی و چه با بازی­های رایانه­ای و البته تفنن ساده و معمول وبگردی به همراه سرک کشیدن در گپ­های مورد علاقه، گروه ­های اجتماعی مختلف با انگیزه­ های متفاوتی را مجذوب خود کرده­است که در این میان جوانان بیشترین استفاده­کننده آن هستند (وتیل^[۶۱]، ۱۹۹۷).