جدول.۲-۱خلاصۀ پژوهش های انجام شده درداخل وخارج از کشور…………………………………………………۷۳
جدول.۳-۱طرح پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………….۷۷
جدول.۳-۲سرفصل محتوای جلسات مشاورۀ گروهی مبتنی بر رویکرد ………………………………………………۸۲
جدول.۴-۱ میانگین وانحراف معیار بهزیستی ذهنی، عاطفه مثبت و عاطفه منفی……………………………..۸۵
جدول.۴-۲ میانگین وانحراف معیار رضایت از زندگی………………………………………………………………………….۸۶
جدول.۴-۳ آزمون کولموگروف- اسمیرنوف تک نمونه ای…………………………………………………………………..۸۷
جدول.۴-۴ آزمون F لون برای بررسی همگنی واریانس ها………………………………………………………………..۸۸
جدول.۴-۵ آزمون ام باکس برای بررسی همگنی ماتریس واریانس کوواریانس در دو گروه………………۸۸
جدول.۴-۶ آزمون تحلیل واریانس برای بررسی یکسانی ضرایب رگرسیون………………………………………..۸۹
جدول.۴-۷ آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری نمرات پس آزمون در دو گروه……………………………۹۰
جدول.۴-۸ نتایج تحلیل کواریانس پس آزمون نمرات بهزیستی ذهنی پس از تعدیل پیش آزمون….۹۰
جدول.۴-۹ نتایج تحلیل کووایانس پس آزمون نمرات رضایت از زندگی پس از تعدیل پیش آزمون..۹۱
جدول.۴-۱۰ نتایج تحلیل کوواریانس پس آزمون نمرات عاطفۀ مثبت و منفی پس از تعدیل پیش آزمون…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۹۲
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱٫مقدمه:
بهزیستی ذهنی یکی از موضوعات روانشناسی مثبت نگر است که هدف روانشناسی مثبت نگر، ایجاد یک تغییر در روانشناسی است که قصد آن فراتر از آسیب ها بوده است وبه سمت بهینه کردن کیفیت زندگی است.
در مقابل تمرکز توجه وسنتی که علم روانشناسی به آسیب شناسی داشته است، امروزه به نظر می‌رسد که یک پارادایم جدید در علوم وابسته به سلامت به طور اعم و در روان شناسی به طور اخص در حال ظهور است.در این پارادایم تمرکز برروی سلامتی و بهزیستی و نیز توضیح و تبیین ماهیت بهزیستی است (ریف ووسیتگر[۱]،۱۹۸۸؛ آنتوتوسکی[۲]، ۱۹۸۷؛ استرامپفر[۳]، ۱۹۹۰؛ویسینگ[۴]، ۲۰۰۰).روانشناسان تاکنون بر بیماری بیشتر از سلامتی، بر ترس بیشتر ازشهامت وبر پرخاشگری بیشتر از عشق تأکید کرده اند به عبارتی روان شناسان علاقه چندانی در کمک به مردم برای شادتربودن متکامل تر بودن ونوع دوست بودن نداشته اندواین در حالی است که مردم سرتاسر دنیا نیاز روزافزونی به شادی وشادمانی در زندگی خود احساس می‌کنند.هر چند که در گذشته نظریه های روان شناسی مثبت نگر نبوده اند اما امروزه نظریه ها به سمت دیدگاه های نوین مبتنی بر پرورش نقاط قوت تغییر مسیر داده‌اند. موضوعات روانشناسی مطرح شده در آغاز قرن بیست ویکم عمدتاًً بر تجربه های مثبت انسانی وآنچه که لحظه ای را شادتر از لحظه دیگر می‌کند تمرکز کرده‌اند (مظفری،۱۳۸۳).
روانشناسی مثبت مطالعۀ علمی تجارب مثبت و ویژگی های فردی جهت تسهیل رشد است که هدفش فراتررفتن از رنج وزحمت ومشقت در روانشناسی بالینی است. یعنی هدف آن ساختن چهارچوب مفهومی برای بهزیستی ذهنی است(سلیگمن[۵]،۲۰۰۵،به نقل از چوبفروش زاده،۱۳۸۹). بهزیستی ذهنی یکی از موضوع های روانشناسی مثبت است که مطالعات متعددی در مورد اینکه چیست وچگونه ایجاد وارتقاء می‌یابد انجام گرفته است(دینر،۲۰۰۰؛ هاریس،۲۰۰۵؛ به نقل از جلوانی).
دینر[۶] و همکاران بهزیستی ذهنی را یک سازه چند بعدی تعریف می‌کنند که همزمان با حضور تجارب عاطفی مثبت ورضایت اززندگی باید فقدان حالت های عاطفی منفی را نشان دهد. دینر برای اولین بارمفهوم شادمانی وساختارهای مرتبط با آن را بررسی کرد واصطلاح بهزیستی ذهنی را مترادف وجایگزین شادمانی قرار داد(اید، لارسن[۷]، ۲۰۰۸؛ به نقل از کرمی، نوری و همکاران، ۱۳۸۸). که نظریه دینر اساس این پژوهش است.
بهزیستی ذهنی[۸] در حوزه رضایت از زندگی و کیفیت مطلوب زندگی و خانوادگی عامل مهمی است که موجب رشد متعادل و سلامت آدمی می شود وراه را جهت پرورش صحیح تر و سریعتر استعدادهای انسان هموار می‌سازد.رشد فردی وتوسعه اجتماعی به آن بستگی دارد که تا چه اندازه به این امر بها داده شود. بهزیستی ذهنی به ارزیابی ودرک شخصی افراد و زندگی شان (شامل کیفیت رفع نیاز های اجتماعی ،روانشناختی و عاطفی آن ها اطلاق می شودوباعث می شود که شخص به شیوه اجتماعی، خردمندانه یا هنرمندانه با مشکلات مقابله کند(مولوی وترکان،۱۳۸۹).
تجربه شادمانی ورضایت از زندگی هدف برتر درزندگی افراد بشر به شمار می رود، که زمینه ای مناسب و مطمئن برای پیشرفت ودستیابی به مراتب بالاتر فراهم می‌کند. به بیانی دیگر رضایت از زندگی عامل شکوفایی وموفقیت افراد است .
افراد درتمام طول زندگی خود در تلاش برای دستیابی به آن هستند. رضایت از زندگی یکی از قدیمی ترین وپایدارترین مسایل مورد بررسی در مطالعات دوران بزرگسالی است که عموماً به عنوان بررسی کلی از شرایط موجود، از مقایسه خواسته های فرد تا دسترسی واقعی به آن ها بیان می‌گردد (سلطانی، ۱۳۸۹).
مطالعه تطبیقی نظام های آموزشی جهان موّید آن است که کشورهای مختلف به تناوب و به‌تدریج از مدل ها وانواع راهنمایی و روش های مشاوره سود جسته اند واز خدمات راهنمایی ومشاوره به عنوان تسهیل کننده فرایند تعلیم وتربیت در دوره های مختلف تحصیلی به شکلی مطلوب استفاده کرده‌اند. همچنین، در این راستا به تأسیس مراکز متعدّد راهنمایی ومشاوره، تشکیل انجمن های مشاوره ونگارش، ترجمه ی کتاب های متعدّد در زمینه راهنمایی ومشاوره اقدام کرده‌اند. امروزه درنظام تعلیم وتربیت در کشورایران،از برنامه های راهنمایی ومشاوره به صورت فردی وگروهی برای حل مسائل آموزشی ،تربیتی، روحی وروانی و…دانش آموزان استفاده می‌کنند(صافی، ۱۳۸۹).
از آنجایی که روش های ( رویکردچند وجهی[۹] )با توجه به نوع آن ها بر ابعاد مختلف رفتاری و شناختی و… تأکید دارند و بهزیستی ذهنی نیز دارای مؤلفه هایی از جمله عاطفه مثبت ، عاطفه منفی و رضایت از زندگی است شاید بتوانند بر بهزیستی ذهنی ورضایت از زندگی دانش آموزان در مراکز آموزشی تاثیر مثبتی بگذارند به همین دلیل در این پژوهش از روش چند وجهی لازاروس که جزء انواع روش های چند وجهی است و بر هفت بعد:رفتار[۱۰]،احساس[۱۱]، عاطفه[۱۲]، شناخت[۱۳] ، روابط بین فردی[۱۴]، تصورات ذهنی[۱۵] و زیست شناختی[۱۶] تأکید دارد، به صورت مشاورۀ گروهی استفاده شده است(گیبسون، ترجمه ثنایی،۱۳۸۹)
نظریه های چندوجهی در سال‌های اخیر وبعد از سایر نظریه های روان درمانی مانند نظریه ها ی رفتاری، شناختی و وجودی … مطرح شده است .درآغاز نظریه ، یک نظریه میان راه برای مشاورانی بود که نمی خواستند و نمی توانستند صدرصدهمانند یک مشاور دستور العملی[۱۷] یا غیر دستور العملی[۱۸] عمل کنند(به نقل از جان بزرگی،۱۳۸۶).
در عین حال که افزایشی در رویکردهای نظری دیده می شود در ادغام نظریه ها و التقاط گرایی ما شاهد افزایش چشمگیری هستیم. به طور کلی التقاط گرایی عبارت است از ترکیب فنون ومفاهیم دو یا چند نظریه(کوری[۱۹]،ترجمه سید محمدی، ۲۰۱۳).
