۳-۱ اهمیت یا ضرورت تحقیق:
یکی از ضرورت‌های ساختار اقتصاد بخش اجرایی سازمان‌ها، اصلاح روش‌های بودجه‌ریزی و توزیع منابع آن است در حال حاضر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون کشورمان ایران از روش‌های سنتی و یا افزایشی بودجه‌ریزی استفاده می‌شود (عبدصبور و راوند،۱۳۹۱). در روش فعلی بودجه‌ریزی، مبنای اصلی، بودجه سالانه سازمان است و بی‌اعتنا به افزایش فعالیت یا پرسنل جدید طبق سال قبل تنظیم می‌شود، در واقع تعیین بودجه بر اساس قدرت چانه‌زنی سازمان تشکیل‌شده است (عیدی و همکاران[۱]،۲۰۱۱). از مفروضات اصلی بودجه‌ریزی سنتی؛ تجزیه، تفکیک و بخش‌بندی اعضای اعتبار به اجزای داده و توزیع اعتبارات با تخصیص مبالغ جز به ریز داده ها می‌باشد. در بودجه‌ریزی سنتی می‌توان به عدم تناسب سطح فعالیت و بودجه تخصیص‌یافته به هر واحد اشاره داشت اما در بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد منابع به‌تناسب حجم فعالیت به عملیات و فرایندها تخصیص می‌یابد (بوی و کوین،۲۰۰۷).[۲]
در ایران، به‌رغم جایگاه ممتاز برنامه‌ریزی و اهمیتی که بودجه در تهیه و اجرای برنامه های عمرانی دارد، ابزار چندان کارآمدی نیست. تهیه و تصویب بودجه برای هر دوره مالی توان قابل توجهی از نیروهای کارشناسی دستگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و بحث‌های گسترده‌ای را در میان قوای قانون‌گذار و اجرایی مطرح می‌کند. ازاین‌رو فرایند تهیه و اجرای بودجه در نیم‌قرن گذشته به مسئله پیچیده و دشواری در مدیریت بخش عمومی تبدیل‌شده است که پیامدهای نامطلوب و رو به تزاید خود را به دولت تحمیل می‌کند. ساختار بودجه سازمان‌های دولتی کشور، اکنون به گونه‌ای است که به‌راحتی هزینه‌ساز است و منابع واقعی را از منابع غیرواقعی تفکیک نمی‌کند و در بودجه دستگاه‌های دولتی ایران فقط استمرار حیات دستگاه‌ها مطرح است نه ضرورت‌های واقعی جامعه، لذا بررسی موضوعاتی از قبیل اهداف و فلسفه وجودی و توجیهات قانونی ناظر بر تهیه بودجه بر مبنای عملکرد برای دستگاه‌های دولتی موردتوجه و بازنگری قرار نمی‌گیرد. این عوامل منجر به انحراف فرایند بودجه‌ریزی در بخش دولتی از مسیر علمی و صحیح آن به مسیر چانه‌زنی و بهره‌گیری از منابع قدرت در پیش‌بینی و تخصیص بودجه شده است و احساس مسئولیت در این رابطه کم شده و نتیجه این روند اختصاص بخش عمده‌ای از بودجه به کارهای غیرضروری و خارج از اولویت شده است (عبدصبور و راوند،۱۳۹۱). حرکت و اقدامات به سوی بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد به عنوان یکی از محورهای اصلی تحول و توسعه اقتصادی-در کنار سایر محورها چون هدفمندسازی یارانه‌ها، اصلاح نظام بانکی، اصلاح نظام مالیاتی، اشتغال‌زایی و غیره باید در اولویت قرار بگیرد تا سازمان‌های دولتی بتوانند به ایجاد بسترهایی برای مدیریت و برنامه‌ریزی عملکرد و توسعه توانمندی‌های منابع انسانی و فنی گام بردارد (عبدصبور و راوند،۱۳۹۱). بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در حال حاضر در هیچ یک از دستگاه‌های اجرایی کشور پیاده‌سازی و اجرانشده است و مشکلات شفاف‌سازی و پاسخ‌گویی عمومی دولت در مخارج عمومی وجود دارد. لذا پژوهش حاضر در نظر دارد که شناسایی عوامل موفقیت‌آمیز در استقرار بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد را در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران از دیدگاه کارشناسان بودجه ریزی موردبررسی قرار دهد.
۴-۱ اهداف تحقیق:
-
- شناخت عوامل مؤثر بر اجرای موفقیت‌آمیز بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران.
-
- اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر موفقیت بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران.
- میزان سنجش استقرار بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران.
۵-۱ سؤال‌های تحقیق:
دو سؤال این تحقیق عبارت‌اند از:
-
- عوامل مؤثر بر اجرای موفقیت‌آمیز بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران کدام‌اند؟
-
- ترتیب اولویت/ اهمیت عوامل مؤثر بر اجرای بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران چگونه است؟
- موفقیت استقرار بودجه بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران تا چه میزان است؟
۶-۱ قلمرو پژوهش:
قلمرو این پژوهش به شرح زیر قابل تبیین است:
-
- قلمرو موضوعی: این پژوهش ازنظر قلمرو موضوعی ناظر بر شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار موفقیت‌آمیز بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران است.
-
- قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این پژوهش در دستگاه‌های اجرایی شهر تهران است.
- قلمرو زمانی: این پژوهش ازنظر زمانی یک پژوهش تک مقطعی است که بازه زمانی آن سال ۱۳۹۴ است.
