جدول ۲-۱- ابزارهای حسابداری مدیریت به نقل از گروه مشاوران پنکو
ابزارهای حسابداری مدیریت
ابزارهای راهبردی:
ابزارهای مدیریتی
ابزارهای عملیاتی
هزینه یابی
سنجش عملکرد
گزارش دهی عملکردی
قیمت گذاری
مدیریت عملکرد
ابزارهای استراتژیک
بودجه ریزی
سیستم‌های پاداش محور
تحلیل‌های سود آور
تصمیم سازی سرمایه‌گذاری
سایر ابزارهای عملیاتی
حسابداری مدیریتی همان طور که توسط NAA (انجمن ملی حسابداران آمریکا) چنین تشریح می‌شود، شیوه‌ای در شناسایی، اندازه گیری، گرد آوری، تحلیل، آماده سازی و ارتباطی با اطلاعات مالی می‌باشد که مدیریت آن را به منظور برنامه ریزی، برآورد و کنترل یک سازمان به کار می‌برد. حسابداری مدیریتی، مسئولیت آماده سازی گزارشات مالی را برای گروه‌های غیر مدیریتی مثل آژانس‌های قانونی و مقام‌های مالیاتی، ایجاد می‌کند. به طور ساده می‌توان گفت که حسابداری مدیریتی، حسابداری است برای طرح ریزی، کنترل، فعالیت‌های تصمیم گیری برای یک سازمان (شباهنگ).
حسابداری مدیریت به عنوان علمی میان رشتهای که مفاهیم مدیریت و حسابداری را در کنار هم قرار می‌دهد، در تصمیمگیریهای کارساز سازمانی، قادر به ایفای نقش سرنوشت‌سازی در یاری به مدیران، از طریق تدوین، ارائه و تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با کیفیت است. حسابداری مدیریت در ماهیت خود، هدف نیست، بلکه به عنوان یاور مدیران، یک ابزار با اهمیت در دستیابی به مقاصد راهبردی سازمان است.
۲-۴- مقایسه حسابداری مالی و حسابداری مدیریت راهبردی
بین اطلاعات حسابداری مدیریت راهبردی و حسابداری مالی تشابهات زیادی وجود دارد زیرا هر دو نوع حسابداری با رویدادهای اقتصادی یک واحد تجاری سروکار دارند و ابتدا از اطلاعات تهیه شده توسط سیستم کلی حسابداری واحد انتفاعی استفاده میکنند علاوه‌بر این شباهت‌ها بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریت راهبردی تفاوتهایی نیز وجود دارد که در جدول شماره یک به طور خلاصه بیان شده است (صریحی استفسانی، بی‌تا).
جدول ۲-۲- مقایسه حسابداری مالی و حسابداری مدیریت راهبردی
شرح
حسابداری مالی
حسابداری مدیریت راهبردی
تأکید زمانی اطلاعات
تأکید بر گذشته
تأکید بر آینده و قدرت پیش‌بینی
قوانین و استانداردها
مقید به رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری است که توسط مراجع ذیصلاح تدوین می‌شود
مقید به رعایت ضوابط معین نیست، زیرا تنها در خدمت مدیریت واحد انتفاعی است
اهداف گزارش ها
اهداف عمومی
هدف خاص و با مقایسه استانداردها، قدرت تصمیم گیری می‌دهد
۲-۴-۱- ابزارها و فنون حسابداری مدیریت راهبردی
عموماً مدیران در راستای اجرای راهبردهای سازمان از ابزارها یا روشهای حسابداری مدیریت به شرح زیر استفاده میکنند که به آن ها در دستیابی به عوامل سرنوشتساز موفقیت و حداکثر کردن ارزش‌آفرینی سازمانی یاری میرساند.
۱- بهینه‌کاوی (الگوسازی): در این روش واحدهای تجاری فعال از تجربیات و راهحلهای تجربه شده رقبا در برخورد با مسائل و مشکلات رخ داده بهرهمند میشوند و برای پویایی مقاصد و راهبردها و نیز به منظور پیادهسازی از آن به عنوان مبنا استفاده میکنند
۲- فرایند مهندسی مجدد: طراحی مجدد بنیادین اساسی و سریع فرآیندهای استراتژیک و ارزشافزای کسب‌وکار برای بهینهسازی گردش و جریان فعالیت‌آموزش‌ها و افزایش بهرهوری در یک بنگاه اقتصادی است.
۳- تئوری محدودیت یا گلوگاه: فلسفه اصلی این روش راهبردی، استفاده بهینه از گلوگاه‌آموزش‌ها است و سازمان‌آموزش‌ها باید برای کسب حداکثر سود به طور اثربخش و کارآمد محدودیت‌آموزش‌ها را مدیریت کنند.
۴- بهایابی بر مبنای هدف: یک ابزار استراتژیک قدرتمند است که سازمان‌آموزش‌ها را همزمان قادر به یافتن سه بعد کیفیت هزینه و زمان کرده و هزینه‌آموزش‌ها را قبل از وقوع کنترل می‌کند.
۵- گزارش ارزیابی عملکرد متوازن: ابزاری نوین و راهبردی برای ارزیابی عملکرد است که در آن معیارهای غیرمالی (یادگیری و ابتکارات فرایندهای داخلی و رضایت مشتری) در کنار معیارهای مالی (جنبه عملکرد مالی) به کار گرفته می‌شود در این ارزیابی معیارهای عملکرد در قالب یک رابطه علت و معلولی به یکدیگر مرتبط و با مقاصد سازمان در ارتباط هستند
از دیگر تکنیکهای کاربردی حسابداری مدیریت راهبردی می‌توان به مدیریت کیفیت فراگیر بهبود مستمر فرآیندها (کایزن) هزینهیابی و مدیریت بر مبنای فعالیت اشاره کرد (صریحی اسفستانی ۱۳۹۱)
۲-۴-۲- حسابداری هزینه‌ای در برابر حسابداری مدیریتی
تفاوت بین حسابداری هزینه‌ای و حسابداری مدیریتی بسیار دقیق می‌باشد NAA حسابداری هزینه‌ای را به عنوان «گروهی حساب شده و منظم از شیوه ها جهت ثبت و گزارش اندازه های هزینۀ تولید کالا و انجام خدمات در جمع کل و در جزئیات » معرفی می‌کند آن شامل روش‌هایی برای تشخیص طبقه بندی جمع بندی تخصیص و گزارش هزینه ها می‌باشد و آن ها را با استاندارد‌های هزینه‌ای مقایسه می‌کند از طریق این معرفی حسابداری هزینه‌ای و تشریح NAA از حسابداری مدیریتی یک مسئله بسیار مهم روشن می‌شود: عملکرد عمدۀ حسابداری هزینه‌ای گردآوری هزینه برای برآورد سرمایه و تصمیم حقوقی (در آمدی) می‌باشد حسابداری مدیریتی برای استفاده از داده های هزینه‌ای برای برنامه ریزی کنترل و اهداف تصمیم گیری تأکید دارد (شباهنگ، بی‌تا).
۲-۴-۳- حسابداری مالی در برابر حسابداری مدیریتی
حسابداری مالی عمدتاًً مربوط می‌باشد به جنبه‌های تاریخی از گزارش خارجی که آن اطلاعات مالی را برای گروه‌های خارجی مثل سرمایه گذاران طلبکاران و دولتمردان فراهم می‌آورد به منظور جلوگیری از انحراف گروه‌های خارجی حساب مالی توسط آنچه که [۱۵]GAAP (اصول عمومی پذیرفته شده در حسابداری) نامیده می‌شود تحت کنترل است حسابداری مدیریتی به عبارتی دیگر مرتبط می‌باشد با فراهم اطلاعات برای مدیران داخلی کسانی که مسئول برنامه ریزی و کنترل عملکرد مؤسسه (شرکت) و تصمیم گیری‌های مدیریتی می‌باشند به علت استفادۀ داخلی حسابداری مدیریتی از GAAP پیروی نمی‌کند تفاوت‌های بین حسابدارهای مدیریتی و حسابدارهای مالی در زیر خلاصه می‌شود.
۲-۴-۳-۱- حسابداری مدیریت
۱٫برای کاربران داخلی داده ها را فراهم می‌آورد.
۲٫توسط قانون اجباری نمی‌باشد.
۳٫پیرو GAAP نیست.
۴٫بر ارتباط و انعطاف پذیری داده ها تأکید می‌کند.
۵٫تأکیدی بیشتری بر آینده دارد.
۶٫روی گروه‌ها همانند کل یک تجارت تمرکز می‌کند.
۷٫خیلی زیاد از دیگر بخش‌ها مثل مدیریت مالی مدیریت اقتصادی و تأمین بودجه بهره مند می‌شود.
۸٫ وسیله ایست برای یک پایان.
۲-۴-۳-۲- حسابداری‌های مالی
۱٫برای کاربران خارجی داده ها را فراهم می‌آورد.
