- تجهیزات و امکانات و منابع مورد نیاز . چون در یک دوره آموزشی دروس مختلفی ارائه می‌شود و هر درس شامل فعالیت های ویژه ای است، امکانات و تجهیزات آموزشی را باید از قبل پیش‌بینی کرد . اجرای موفق یک دوره آموزشی تابعی از منابع و تسهیلات آموزشی در دسترس است . در ضمن محیط آموزشی باید از لحاظ تهویه، نور، صداههای مزاحم، دمای مناسب، وضیعت ظاهری، راحت بودن صندلی ها در وضیعت مطلوبی باشد .
۲-۱۲-مفهوم و تعریف ارزشیابی[۸]
ارزشیابی در لغت به مفهوم یافتن ارزشهاست،در واقع ارزشیابی قسمتی از فرایندبقای انسان است به ترتیبی که پیوسته درصدد ارزشیابی اعمال و تجربه هایی است تا عملکرد آینده، رضایت بیشتری را به دست آورد. ارزشیابی یک فعالیت مستمر سه مرحله ای می‌داند.پروفسور مایکل اسکریون،یک فیلسوف است که در رشد حرفه ی ارزشیابی سهم زیادی دارد.اسکریون ارزشیابی را((سنجش نظام دار ارزش یا شایستگی چیز ها می‌داند))و تأکید می‌کند که عامل ارزشیابی باید بتواند به نوعی قضاوت ارزشی برسدکه قابل دفاع باشد نه آن که صرفاً اندازه گیری کندو موفقیت یا عدم موفقیت برنامه در رسیدن به هدف ها را تعیین سازد(شهناز ۱۳۹۰) ارزشیابی یک فرایند مستمر بر مبنای ضوابط به دست آمده از کار گروهی است که هدف آن سنجش فعالیت یادگیرنده کارایی استادان و کیفیت برنامه می‌باشدوزمانی دستیابی به اهداف ارزشیابی میسر است که در حین برگزاری برنامه آموزشی بوده و فراگیری در حال تکوین می‌باشد.(بر گرفته از مقاله مرکز توسعه و آموزش پزشکی دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران،۱۳۸۸) ارزشیابی با نشان دادن نقاط ضعف و قوت برنامه و طرح های انجام شده یا در دست اجرا کمک می‌کند تا مناسب ترین روش ها و راه حل ها جهت پیشبرد اهداف تعیین شده ارائه گردد. ارزشیابی را می‌توان به عنوان چراغ راهنمایی محسوب نمود که مسیر حرکت را با توجه به اهداف و سیاست های تعیین شده نشان می‌دهد. ارزشیابی در حقیقت راهنمایی برای تنظیم کلیه اقدامات در جهت اهداف تعیین شده قبلی می‌باشد. بدین معنی که از این طریق می‌توان دریافت در هر موقعیتی تا چه حد از فعالیت ها انجام شده است؟ آیا فعالیت های انجام شده متناسب با وضعیت پیش‌بینی شده بوده است یا خیر؟ میزان تطابق این اقدامات با اصل و محتوای هدف های مورد انتظار چقدر است؟ مطالب فوق بیانگر این واقعیت است که ارزشیابی فرایندی پیچیده می‌باشد و به جستجوی عوامل مربوط به عملکرد و اثربخشی یک طرح می‌پردازد تا انجام پذیری آن را مشخص نماید، راه حل هایی برای مشکلات اجرایی بیابد و طرح های مفید تری برای آینده طراحی کند. ارزشیابی از جمع آوری داده ها پیرامون روابط بین نهاده ها و ستاده های طرح فراترمی‌رود و آثار و تاثیر طرح را نیز در بر می‌گیرد(حجازی،۱۳۷۳). نویسندگان و دانشمندان در تعریف ارزشیابی چنین اظهار نظر می‌نمایند:
ارزشیابی آموزشی قضاوت در مورد ارزش یک برنامه آموزشی است ویا توضیح هرچه کامل‌تر یک برنامه آموزشی هنوز هم ارزشیابی آموزشی می‌تواند به عنوان مدرکی دال بر این که تاچه حد هدف‌های برنامه به دست آمده اند در نظر گرفته شود و یا به مثابه کوششی برای فراهم آوردن اطلاعاتی مفید جهت تصمیم گیری می‌باشد.(خورشیدی،ملک شاهی راد،۱۳۸۵) ارزشیابی را می‌توان فرایندی دانست که کارگردآوری و استفاده از اطلاعات برای اتخاذ تصمیم جهت برنامه های آموزشی سروکار دارد.ارزشیابی را باید بخشی از برنامه آموزشی به حساب آورد.از آنجا که یادگیری واقعی مستلزم آگاهی فراگیر از نتیجه کار خودش می‌باشد.آموزشگرباید وسایل و امکانات ارزشیابی میزان پیشرفت اورا فراهم آورد و آموزش خود را بر اساس مهارت کسب شده تنظیم نماید(موحد محمدی،۱۳۸۲) تعاریف متعددی از ارزشیابی در منابع مختلف وجود دارد. سلمانزاده و همکاران(۱۳۷۹) تعاریف زیر را از ارزشیابی ارائه داده‌اند:
برآوردکردن ارزش کمی‌و یا کیفی نتایج یا مراحل انجام فعالیت مورد نظر.
واکاوی میان مدت یا بلند مدت آثار یک برنامه یا خدمات آموزشی ترویجی.
ملک محمدی (۱۳۷۷) معتقد است با توجه به تعاریف مختلف از ارزشیابی می‌توان ارزشیابی را به طور مسجل و مجمل نوعی فعالیت پژوهشی ژرف دانست که در جهت شناخت مجموعه امتیازهای معنوی و مادی، اعم از ملموس یا غیر ملموس و عینی یا ذهنی، حاصل از فعالیتی یا پدیده ای به کار گرفته می‌شود. این امتیازها با معیارهای از پیش تعیین شده مقایسه می‌شوند و تحقق یا عدم تحقق کمی‌و کیفی موجودیت این امتیازات با در نظرگرفتن شرایط خاص در زمان به کارگیری و در نتیجه کارایی آن فعالیت و وسعت دانش و آگاهی ارزشیاب در شناخت و احاطه به این شرایط، بررسی می‌شود.
دانیل استافل بیم معتقد است ارزشیابی عبارت است از توصیف اختلاف بین انتظارات از یک برنامه و طرز اجرای آن.در حالی که اسکریون ارزشیابی را بدین گونه تعریف می‌کند: ارزشیابی عبارت است از جمع آوری و ترکیب داده های مربوط به عملکرد با یک سلسله مقیاس‌های تفکیکی موزون که منجر به رتبه بندی مقایسه ای یا عددی بشود که خود مستلزم منظور داشتن ابزار گردآوری اطلاعات و انتخاب ملاکهاست. همچنین ارزشیابی را می‌توان به مفهوم کلیه اعمال و فعالیت‌هایی دانست که هدف آن ها تعیین ارزش کمی‌و کیفی رفتاری معین است( حجازی،۱۳۷۵).
کرونباخ تعریف ساده ای از ارزشیابی ارائه می‌دهد که عبارت است از” گردآوری و استفاده از اطلاعات برای تصمیم گیری درباره برنامه ها”(حجازی،۱۳۷۳) ماروین آلکین ارزشیابی را چنین توصیف می‌کند که عبارت است از فرایند تشخیص حیطه های تصمیم گیری مورد نظر، انتخاب نوع اطلاعات متناسب با گردآوری و تلخیص و تحلیل اطلاعات به منظور تهیه گزارش مناسب برای تصمیم گیری درباره انتخاب گزینه های مورد تصمیم گیری(حجازی،۱۳۷۳) به نظر ملکم پرووس ارزشیابی عبارت است از فرایند:۱- توافق درباره استانداردهای برنامه۲- تعیین این که آیا تفاوتی میان بعضی از جنبه‌های برنامه ها و استانداردهای موردنظر برای آن ها وجود دارد ۳- استفاده از اطلاعات مربوط به تفاوت های یاد شده برای مشخص کردن نارسایی های برنامه(حجازی،۱۳۷۳) تعریف دانیل استافیل بیم از ارزشیابی چنین است: ارزشیابی عبارت است از فرایند تعیین،گردآوری و فراهم آوردن اطلاعات لازم برای قضاوت درباره گزینه های تصمیم گیری(حجازی،۱۳۷۳) وجه اشتراک همه تعاریف یاد شده واژه تصمیم گیری است از این رو اگر اطلاعات حاصل از ارزشیابی برای تصمیم گیری مورد استفاده قرار نگیرد، ارزشیابی بی فایده است. گی در این رابطه چنین اظهار می‌دارد که به تعداد متخصصان امر ارزشیابی از آن تعریف به عمل آمده است که تفاوت اصلی بین این تعاریف را می‌توان در دو کلمه خلاصه کرد ۱- قضاوت ۲- تصمیم گیری
