به نظر میرسد درنظام برنامه ریزی درسی ایران ساز و کارهای لحاظ شده برای ایجاد وافزایش مهارت های اجتماعی ،به دلیل عدم آشنایی با الگویی برای افزایش مهارت ها وبه کارگیری الگوهای منفعل سنتی برای تدریس،کافی نباشد.بااین توصیف،پرداختن به دغدغه هایی(ازقبیل تاچه اندازه کاربرد الگوی آموزشی رسانه ای برای پرورش مهارت های اجتماعی مناسب است؟)ومعلمان باچه راهکارهایی میتوانند شرایط را برای بروز مهارت اجتماعی محیا نمایند؟)اجتناب ناپذیر است. از طرف دیگر اهداف آموزش وپرورش رسیدن یادگیرنده به اکتساب مهارت های اجتماعی است. به رغم اهمیت حیاتی یادگیری مهارت های اجتماعی در آموزش وپرورش ،مسئله تبیین نحوه وقوع اکتساب مهارت های آموزشی وتحلیل عوامل تأثیرگذاربر آن حوزه ای است که کم وبیش آشفته باقی مانده است(رحیمیان،۱۳۸۶). اگر نخواهیم بگوییم که رسانه ها بر ما حکومت میکنند میتوانیم بگوییم که به طور قدرتمندی بر زندگی ما سایه افکنده اند.اما این قدرت نه تنها از استفاده آن منجر می شود بلکه تا حد زیادی از تاثیرات آن نیز ناشی می شود.این تاثیرگذاری موضوعی است که توجه بسیاری از محققان و نظریه پردازان را در زمانهای مختلف به خود برانگیخته است در این فصل به بررسی تعریف واژگان و اصطلاحات رایج در این پژوهش پرداخته و سپس کرکردهای رسانه وانواع آن مهارت های اجتماعی وچند مورد از مطالعات و تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در رابط با تحقیق حاضر مطرح شود و بیان میگردد.
۲-۱-۲- رسانه
کلمه رسانه (media) به صورت های گوناگون تعریف شده است بعضی از معلمان آن را از وسایل کمکی سمعی و بصری جدید به شمار می آورند ؛ و بعضی دیگر آن را به کتابخانه و فناوری اطلاعاتی مربوط میسازند .واژه media ( ابزار یا رسانه ها ) جمع کلمه media (وسیله یا واسطه است؛ اصطلاحی که به طور گسترده به معنای « درمیان بودن» یا« در وسط قرار داشتن» است« وسیله» یا « واسطه» تلویحاً به وسط یا میان دو نهایت یا دو نقطه اشاره میکند؛بنابرین می توان گفت رسانه یا وسیله ابزاری واسطه ای بین استفاده کننده اطلاعات و خود اطلاعات است که به تولید ، دریافت ، جمع آوری ، دستکاری یا بخش اطلاعات می پردازد (نوروزی،۱۳۹۰). بعضی فناوری را چنین تعریف میکنند : کوششی صریح، مبتکرانه و حساب شده برای تولید، گزینش، اقتباس و وفق دادن و کاربرد ابزار برای انجام یک کار و یا حل مشکل موجود .(ذوفن، شهناز،۱۳۸۹: ۱۱).
تکنولوژی آموزشی در جوامع پیشرفته برای فراگیری بهتر علوم نقش اصلی را برعهده دارد در حالی که یکی از مسائلی که نظام تعلیمی جامعه ما خصوصاًً آموزش و پرورش با آن روبرو است آشنایی مدرسان ، مربیان ، مدیران و مسئولین تکنولوژی آموزشی به کارگیری در امر تعلیم و تربیت است و این مشکل همانند دیگر مسائل ریشه در نظام آموزشی و تربیتی ما دارد . برای استفاده از تکنولوژی پیشرفته و ابزارهای آموزشی مدرن باید زمینه را برای ایجاد و انتقال « دید علمی» در جامعه فراهم نمود و اصلاح سازی شیوه های تعلیم و تربیت را سرعت بخشید.تکنولوژی آموزشی تلاش میکند تکنیک هایی را کشف و تجربه و ارائه کند که سبب کارایی بیشتر سیستم آموزشی گروهی گردد و انگیزه و رغبت بیشتر در گروه ایجاد کند تا نیل به هدف های آموزشی راحت تر و ساده تر انجام شود ( عادلی، ۱۳۹۲).
۱-۱-۲ استفاده از ابزارهای رسانه
انگیزه های مردم برای گذراندن وقت با ابزارهای رسانه چیست؟ از بین نیازهای متعددی که پیشنهاد شده، بسیاری از پژوهشها بر چهار دسته اساسی از کنشها تاًکید دارند که میتوان از وظایف رسانه ها باشد:
*سرگرمی و تفریح
*آگاهی و دانستن از جهان هستی
*ارتباط اجتماعی
*هویت شخصی و تعریف خود (مقایسه تجربه و دیدگاه خود با تجربه ها و دیدگاههای کسانی که در رسانه ها ظاهر میشوند(رحمان زاده۱۳۹۰).
۴-۱-۲ توان آموزشی رسانه ها
یکی از ویژگی های مهم رسانه ها آگاه سازی انسان ها از ضروریات زندگی است که با مقوله ی آموزش مرتبط است. اگر چه همه رسانه ها دارای توان آموزشی هستند و از آن ها می توان در تبادل اندیشه و اطلاعات، ایجاد انگیزه، راهنمایی و سرگرمی استفاده نمود، اما باید گفت توانایی همه ی آن ها به یک اندازه نیست، هر اندازه رسانه ای بتواند حس های بیشتری از مخاطب را در اختیار بگیرد در انتقال پیام موفق تر است (ساروخانی، ۱۳۹۲).
نکته قابل توجه در امر استفاده از رسانه و آموزش این است که برخی از رسانه ها برای انتشار اطلاعات مناسب تر و بعضی برای آموزش و تشویق مردم مؤثرتر هستند، در نتیجه در مواردی که رسانه ای خاص برای آموزش و اطلاع رسانی ضعیف است، لازم است آن رسانه را با سایر رسانه ها تلفیق کرد(قره خانی،۱۳۸۹).
۵-۱-۲ تأثیرات رسانه بر روی یادگیری دانش آموزان :
الف:تأثیر رسانه بر شیوه های یادگیری دانش آموزان : در حدود ۹۸ درصد از تمام اطلاعاتی که به دست می آوریم از طریق حواس وارد مغز میشوند . این واقعیت نیز وجود دارد که بیش از ۸۷ درصد از یادگیرندگان ترجیح میدهند که به صورت دیداری ودست ورزی ابزاری یاد بگیرند بنابرین دستورالعمل برای برنامه ریزی های آموزشی آینده در اختیار داریم اگر چه شروع هر آموزشی به روش شنیداری است .
ب – تأثیر رسانه بر انگیزش یادگیری دانش آموزان : طبق نظر جنسون ( ۱۹۹۷ ) یادگیری تعاملی انتزاعی که استفاده از انواع رسانه ، صفحه های فشرده ، اینترنت ، یادگیری از راه دور ، یا واقعیت مجازی را شامل می شود نیازمند استفاده از انواع حافظه و کمی انگیزش طبیعی است در صورتی که شکلهای سنتی آموزش ، هزینه های بسیاری همراه دارد و برای مؤثر بودن نیازمند انگیزش طبیعی بیشتری است . هم چنین دانش آموزان باید برای انجام دادن فعالیتهای سنتی یادگیری که برای آن ها معنی دار نیست ، تلاش کنند (عناصری۱۳۸۸).
ج – تأثیر رسانه بر کنترل رفتار دانش آموزان : بیشترین مشکلات انضباطی در کلاس درس به سبب عواملی هم چون کارهای حاشیه ای ، درک نادرست اطلاعات و شیوه های نادرست یادگیری ایجاد می شود .
دانش آموزانی که به کلاس ما وارد میشوند ، بخشی از دنیای چند رسانه ای ها را از زمان تولدشان تا کنون به همراه دارند . امروزه کودکان سه ساله قادرند ویدئویا دی وی دی را در داخل دستگاه های مربوطه قرار دهند و تماشا کنند ، یا اگر می خواهند از چیزی مطلع شوند ، قادرند از طریق جستجوی اینترنتی این کار را انجام دهند بنابرین نباید تعجب آور باشد که آنان نتوانند در طول کلاسهای درسی که دارای امکانات فناوری پایینی است آرام بنشینند و مشکلات انضباطی نداشته باشند . ما از این واقعیت که شاگردانمان در یادگیری ریاضی ضعیف هستند ، ناراحتیم ، اما هنوز این درس اصلی را به صورت سخنرانی و انجام دادن تکالیف آموزش میدهیم (دهشیری،۱۳۸۸).