ارزش های شخصی بخشی از اعتقادات متعددی است که افراد آگاهانه یا ناآگاهانه در مورد دنیای خود حفظ میکنند . ارزش ها به وسیله محتوایشان از یکدیگر جدا میشوند و عقایدی را پوشش میدهند که باعث ترجیح شکل خاصی از رفتار (مثل انصاف) بر دیگر گزینه های رفتاری میشوند . ارزش ها مبنای قضاوت ، اخلاقی را فراهم کرده و آن را هدایت میکنند (Douglas , Davidson and Schwartz , 2001) . ارزش های شخصی که بر تصمیم گیری اخلاقی تأثیر دارند مفاهیم یا : باورهایی در مورد اهداف مطلوب یا رفتارهایی هستند که در یک موقعیت خاص در انتخاب یا ارزیابی یک رفتار ، فرد را راهنمایی میکنند و نسبت به هم اهمیت نسبی دارند . هر فردی ارزش هایی را با اهمیت های مختلف برای خود حفظ میکند . ممکن است یک ارزش خاص برای یک فرد خیلی مهم باشد ، اما برای دیگری مهم نباشد . نظریه های عمومی اخلاق ، ایدئولوژی اخلاقی فرد را در میان ارزشهای دیگر او در اولویت میداند (میرشاهی و همکاران ، ۱۳۸۹) ؛ به نحوی که هنگام یک تصمیم گیری اخلاقی ، هرچه افراد از فلسفه های اخلاقی خود آگاهتر باشند ، این فلسفه ها تأثیر بیشتری بر تصمیم اخلاقی آن ها میگذارد . به عبارت دیگر ، فرد تحت تأثیر فلسفه ای که در فرایند اجتماعی سازیِ خود آموخته است ، قرار میگیرد . ایجاد یک چارچوب تصمیم گیری اخلاقی بدون بررسی استانداردهای اخلاقیِ اصولی که از فلسفه اخلاقی ناشی می شود ، غیرممکن است . از آنجا که پایه ای ترین رویکرد به اخلاق بر اساس فلسفه اخلاقی است ، فرض براین است که بازاریابان قوانین و مقررات مربوط به رفتار اخلاقی را بر اساس فلسفه اخلاقی شکل میدهند . افراد ، آگاهانه یا ناآگاهانه ، از مفروضات فلسفی به عنوان مبنای تصمیم گیری اخلاقی خود استفاده میکنند . فلسفه اخلاقی اساس و پایه ای است که همه مطالعات اخلاقی بر مبنای آن شکل می گیرند . فلسفه های اخلاقی بر تصمیم گیری اخلاقی افراد تأثیر میگذارند (Ferrel and Gresham , 1985) .
نقش فلسفه اخلاقی در تصمیم و رفتار کارکنان به حدی پر رنگ است که ترونیر و یانگ بلاد معتقدند تصمیم گیری های اخلاقی تحت تاثیر گزینش و استخدام افراد اخلاقی است و پاداش و تنبیه متداول تاثیر زیادی در رعایت اصول اخلاقی ندارد (صنوبری به نقل از لاوتن ، ۱۳۸۷) .
۲-۴)پیشینه تحقیقاتی
۲-۴-۱) مقدمه
تحقیقات یا پایان نامه هایی با موضوع “ فلسفه اخلاقی “ و مرتبط به مدیریت و رابطه آن با رفتار فرانقش و رفتار شهروندی (موضوع این پایان نامه) بسیار اندک است . حتی در میان مقالات خارجی نیز موضوعات مرتبط با این مفهوم اندک بود و معدود تحقیقات انجام شده نیز از جنبههای دیگری به موضوع اخلاق پرداختهاند . چکیده ای از این تحقیقات که در پایان نامه از آن استفاده شده ، به شرح زیر است :
۲-۴-۲) تحقیقات داخلی :
موغلی، سید جوادین، احمدی و علوی (۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان “ تبیین مدل اخلاق کار اسلامی و رفتار شهروندی سازمانی با واسطه ی ارزش های شغلی (مورد مطالعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان) “ رابطه بین مؤلفه های اخلاق کار اسلامی به عنوان متغیر مستقل و رفتار شهروندی به عنوان متغیر وابسته با نقش متغیر واسطه ارزش های شغلی مورد سنجش قرار دادند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که بالاترین ضریب همبستگی (۵۴ درصد)در میان متغیرهای این پژوهش مربوط به رابطه بین ارزش های شغلی و رفتار شهروندی میباشد. همچنین نتایج بررسی ها نشان داد که ایمان و رفتار مسئولانه دینی از مؤلفه های اخلاق کار اسلامی ، با واسطه ارزش های شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر دارد اخلاق کار اسلامی بر نگرش کارکنان به جهت ایجاد رفتار مطلوب تأثیر قابل توجهی داشت، همچنین ارزش های فردی و جمعی در محیط های کار، با گسترش توجهات اجتماعی به ارزش های انسانی و اخلاقی همسو بود و اخلاق کار اسلامی با واسطه ارزش های شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی نیز تأثیر گذار بود.
سلیمانی (۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان“ بررسی رابطه بین رفتار اخلاقی مدیران با رفتار شهروندی سازمانی معلمان و کارکنان در مدارس شهرستان گرمسار“ رابطه چهار مؤلفه اخلاق شخصی ، اخلاق سودمندی ، اخلاق اجتماعی و اخلاق قانونیِ رفتار اخلاقی را با بروز رفتار شهروندی سنجید و نتیجه گرفت که رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی و نیز مؤلفه های آنان رابطه مثبت و معناداری دارند . متغیرهای اخلاق سود مندی و اخلاق قانونی پیشبینی کننده های معنادارتری برای بروز رفتار شهروندی هستند .
بهاری فر ، جواهری کامل و احمدی (۱۳۹۰) در تحقیق با عنوان “ رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی : تاثیر ارزش های اخلاقی ، عدالت و تعهد سازمانی“ به بررسی پیامدهای ارزش های اخلاقی سازمان (عدالت سازمانی، تعهد سازمانی، رفتار اخلاقی و رفتارهای شهروندی سازمانی) و روابط بین آن ها در بین کارکنان حوزه ستادی دانشگاه پیام نور پرداختهاند . نتایج این تحقیق نشان میدهد که ارزش های اخلاقی سازمان به طور مثبتی بر عدالت رویه ای و عدالت توزیعی و عدالت رویه ای و عدالت توزیعی نیز به طور مثبتی بر تعهد سازمانی کارکنان و تعهد سازمانی به طور مثبتی بر رفتار اخلاقی کارکنان تاثیر میگذارد. هم چنین رفتار اخلاقی نیز به طور مثبتی بر بعد جوانمردی و بعد نوع دوستی رفتارهای شهروندی سازمانی تاثیر میگذارد.
طاهری دمنه ، زنجیرچی و نجاتیان قاسمیه (۱۳۸۸) در تحقیقی با عنوان “ نقش اخلاق کاری در ارتقا رفتار شهروندی سازمانی “رابطه متغیر مستقل اخلاق کاری و متغیر وابسته رفتار شهروندی را در جامعه شامل ۴۰۳ نفر از کارکنان دانشگاه یزد مورد بررسی قرار داد نمونه این تحقیق ۱۰۲ کارمند بوده و در این تحقیق ابعاد اخلاق کاری از دیدگاه پتی شامل قانون گرایی ، تاثیر گذاری در محیط ، جدیت ، مردم گرایی در کار برای پیشبینی متغیر رفتار شهروندی سازمانی مورد مطالعه قرار گرفت ، و نتایج آن نشان داد که قانون گرایی به بهترین وجه میتواند متغیر رفتار شهروندی سازمانی را توجیه نماید .
سهرابی و خانلری (۱۳۸۸)در تحقیق دیگری با عنوان “ اخلاق فناوری اطلاعات و رفتار شهروندی سازمانی “ رابطه متغیر مستقل ارزش های اخلاقی و متغیر وابسته اخلاق فناوری اطلاعات با واسطه گری متغیر های تعهد و رفتار شهروندی مورد مطالعه قرار دادند نمونه آماری این تحقیق شامل ۱۱۹ نفر از کارمندان و مدیران شرکت های فناوری اطلاعات شهرستان تهران بوده است در این تحقیق فرض شد اخلاق فناوری اطلاعات تحت تاثیر تعهد و رفتار شهروندی میباشند و به طور مستقیم از تعهد و غیر مستقیم از ارزش های اخلاقی تاثیر می پذیرد . یافته های این تحقیق نشان داد بین ارزش های اخلاقی و تعهد همبستگی قوی وجود دارد و همبستگی کمتری بین تعهد و رفتارهای شهروندی سازمانی وجود دارد در این تحقیق رابطه بین ارزش های اخلاقی و رفتارهای شهروندی به طور مستقیم مورد ارزیابی نگرفت .
۲-۴-۳) تحقیقات خارجی :