۳-۲- روش تحقیق

هدف از انجام این تحقیق، تعیین و سنجش رابطه بین باورهای غیر منطقی و افکار خودآیند منفی با گرایش به رفتارهای پر خطر در دانش آموزان دختراست. می توان گفت این تحقیق از نظر هدف کاربردی است. با توجّه به اینکه در این پژوهش از روش می‌دانی، پرسشنامه استفاده شده است، لذا؛ پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش،تحقیقی توصیفی^[۴۶] از نوع همبستگی است. توصیفی از این جهت که درصدد بررسی و تحقیق به منظور شناسایی و ارائه تعیین رابطه بین باورهای غیر منطقی و افکار خودآیند منفی با گرایش به رفتارهای پر خطر در دانش آموزان دختراست، و در نهایت تحلیل می شود.

۳-۳- جامعه و نمونه آماری؛ و روش نمونه گیری و برآورد حجم آن

جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دخترمقاطع دبیرستان دوره دوم شهر رشت است. نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده است. بدین صورت که ۴ دبیرستان انتخاب و از هر دبیرستان ۱ کلاس و در مجموع ۴ کلاس تعیین شد و ازآنجایی که این پژوهش از نوع همبستگی می‌باشد برای احتراز از تحت تاثیر قرارگرفتن ضرایب همبستگی از حجم نمونه تعداد ۱۰۰ نفر (به ازای هر متغیرپیش بین۵۰ نفر) می‌باشدکه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است.

۳-۴- روش و ابزار گرد آوری داده ها

داده ها را می توان به روش های گوناگون، در مکان های مختلف و انواع منابع گردآوری کرد. در این تحقیق در خصوص گرد آوری داده ها ی مربوط به آزمون فرضیه های تحقیق به طور عمده از روش می‌دانی استفاده شده است. برای اندازه گیری شاخص های تحقیق، جمع‌ آوری داده ها ی لازم از ابزار پرسش نامه استفاده شد، سؤالات با عنایت به اهداف تحقیق و ماهیّت موضوعی تحقیق حاضر به شکل پنج گزینه ای و بسته طراحی شده است. در تهیّه پرسشنامه، پژوهشگر سعی می کند که از طریق طرح تعدادی سؤال، داده های مورد لزوم را از پاسخ دهندگان دریافت نماید.

۳-۵- مراحل طراحی ابزار گرد آوری داده ها

در این پژوهش از روش می‌دانی برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه استفاده خواهد شد. ‌به این صورت که پرسشنامه‌ها در اختیار دانش آموزان قرار داده خواهد شد و پس از تکمیل جمع‌ آوری خواهد شد. پرسش نامه^[۴۷]، مجموعه ای است از سوالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه های مشخص که پاسخ دهنده جواب های خود را بر آن درج می‌کند و ابزاری کارآمد برای گرد آوری اطلاعات به شمار می رود (سکاران، ۱۳۹۱).

ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از :

۱٫پرسشنامه باورهای غیر منطقی اهواز (IBT-A4) : عبادی و معتمدین (۱۳۸۴) پرسشنامه چهار عاملی باورهای غیر منطقی اهواز (IBT-A4)را از روی پرسشنام ۱۰ عاملی باورهای غیر منطقی جونز^[۴۸] (۱۹۶۹) به روش تحلیل عوامل ساختند. برای سنجش پایایی آزمون و همسانی درونی چهار عامل استخراج شده از ضریب آلفای کرانباخ و روش دونیمه کردن آزمون استفاده کردند. به منظور بررسی پایایی و روایی آن به شیوه تصادفی از بین جمعیت آماری ۱۴۳ نفر (غیر از نمونه اولیه برای ساختار عاملی آزمون) به شیوه تصاوفی انتخاب و دو آزمون باورهای غیر منطقی اهواز و آزمون ۱۰۰ سئوالی باورهای غیر منطقی جونز (۱۹۶۹، به نقل از عبادی و معتمدین، ۱۳۸۴) را به طور همزمان اجرا کردند. بر اساس نتایج به دست آمده ضرایب همسانی درونی چهار عامل رضایت بخش است. ضرایب روایی آزمون از روش روایی همگرا (اجرای همزمان دو آزمون(IBT-A4و IBT) ) 87/0 براورد گردید که این ضریب در سطح ۰۰۱/۰ نیز معنی دار بوده است. عبادی و معتمدین (۱۳۸۴) برای بررسی دقیق تر پایایی ضریب آزمون، از روش تنصیف نیز استفاده کردند که نتایج مشابهی با ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد.ضرایب پایایی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ برای عاملها و کل به ترتیب عبارت است از : ۸۰/۰ ،۸۱/۰، ۷۳/۰، ۷۵/۰، ۷۵/۰ می‌باشد و با بهره گرفتن از تصنیف : ۸۲/۰، ۸۴/۰، ۷۴/۰، ۷۲/۰، ۷۶/۰ می‌باشد.

۲٫پرسشنامه افکار خودآیند منفی: این پرسشنامه توسط هولون و کندال (۱۹۸۰)تهیه گردید و دارای ۳۰ سوال است. نمره گذاری آن بر اساس طیف لیکرت است .‌به این ترتیب که به گزینه های هرگز ،گاهی ،معمولا،اغلب و همواره به ترتیب نمره های ۱ تا ۵ تعلق می‌گیرد.هولون و کندال آلفای کرونباخ این پرسشنامه را ۸۹/۰ گزارش کرده‌اند و در ایران گل پرور و همکاران (۱۳۸۶)آلفای کرونباخ این پرسشنامه را ۹۴/۰ به دست آورده اند.

۳٫پرسشنامهخطرپذیرینوجوانانایرانی (IARS):اینپرسشنامهتوسطمحمدیزادهواحمدآبادی(۱۳۸۷)برایسنجشخطرپذیریدرنوجوانانایرانیتدوینیافتهاست.تعداد۳۸سئوالپرسشنامهبرایسنجشرفتارهایپرخطرازقبیلرانندگی (۶ سوال)،خشونت(۵ سوال)،‌سیگار کشیدن(۵ سوال)،مصرفموادمخدر(۸ سوال)،مصرفالکل(۶ سوال)،رابطهبارفتارجنسیوگرایشبهجنسمخالف (۸ سوال)،بهکاربردهمیشود.پاسخگویانموافقتیامخالفتخودرابااینسئوالاتدریکمقیاس۵گزینهایازکاملاًمخالف(نمره ۱)،تاکاملاًموافق(نمره ۵) مطرحمیکنند.اعتباراینمقیاسبهروشهمسازیدرونیوباکمکآلفایکرونباخورواییسازهآنبااستفادهازتحلیلعاملیاکتشافیوروشتحلیلمؤلفههایاصلیوبرایابعادموردبررسیقرارگرفت. میزانآلفایکرونباخبرایمقیاسکلی۹۳۸/۰ و برای ابعاد پرسشنامه ۷۱۵/۰ و ۹۳۱/۰ بودهاست. نتایجبهدستآمدهازرواییوپایاییمقیاسحاکیازآنبودهکهابزاریمناسبدرسنجشخطرپذیرینوجوانانایرانیمیباشد (محمدی زادهواحمدآبادی، ۱۳۸۷).

۳-۶- تعیین روایی و پایایی ابزار گرد آوری داده ها

هر آزمونی باید دارای روایی و پایایی باشد تا قابل اعتماد بوده، راهنمای خوبی در تصمیم گیری های مسئولان باشد. یکی از شرایط مهم برای این که آزمون، وسیله ای مطمئن برای پیش‌بینی درجه موفقیت فرد در شغل باشد این است که قابل اعتماد و اطمینان و دارای ثبات باشد. یعنی با انجام آن آزمون، همیشه نتیجه یکسانی به دست آید. پس پایایی آزمون مقیاسی است که به وسیله آن، درجه اعتماد به نتایج حاصل از آن آزمون تعیین می‌گردد (سعادت، ۱۳۸۵).

۳-۶-۱- پایایی (قابلیت اعتماد) ابزار گرد آوری داده ها

قابلیت اعتماد یا پایایی^[۴۹]، یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه است. بدین معنا که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. معمولاً دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه‌گیری، ویژگی‌های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی‌های متغیّر و موقّتی آن را می‌سنجد. در پژوهش حاضر برای تعیین پایایی ابزار اندازه‌گیری، پرسشنامه نهایی بین۳۰ نفر از افراد نمونه آماری پژوهش به‌ صورت تصادفی توزیع شد. ضریب آلفای کرونباخ^[۵۰] پرسشنامه،برای هر یک از مؤلفه‌ها بهکمک بسته نرم‌افزاریSPSSنسخه۲۰ محاسبه شد و مقادیر آلفای کرونباخ استانداردشده، مطابق جدول زیربه دست آمد.

جدول ۳-۱: مقادیرآلفای متغیرها

متغیر
آلفا

رفتارهای پر خطر

۷۳/۰

باورهای غیر منطقی

۸۲/۰

افکار خودآیند منفی

۷۶/۰