گردشگری طبیعت محور همانند سایر اشکال گردشگری قدمتی بسیار طولانی دارد. در دنیای غرب نویسندگان و متفکران دوره رمانتیک الهام بخش این عقیده بودند که طبیعت بکر به عنوان یک عامل مهم فرح بخش روحی و روانی برای ساکنین شهری عمل می‌کند. چنین عقیده ای باعث شد که در قرن هجده و نوزده میلادی در آمریکای شمالی ‌و اروپا ،مسافرت به محیط های طبیعی فقط به طبقات بالای جامعه محدود گردید. برخی نویسندگان نظیراورامز(۱۹۹۵)و هونگارد(۱۹۹۴) معتقدند که ریشه این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بر می‌گردد در حالی که برخی دیگر نظیرهیگینز(۱۹۹۶) معتقدند که ریشه این اصطلاح به اواخر دهه۱۹۷۰ به کار میلر درباره توسعه اکوتوریسم ‌در آمریکای لاتین مربوط می شود. نلسون(۱۹۹۴)نیز معتقد است که مفهوم اکوتوریسم یک مفهوم بسیار قدیمی است و در طول قرن ها وجود داشته است ولی در دهه های ۱۹۶۰-۱۹۷۰ یعنی هنگامی که محققان درباره استفاده نادرست از منابع طبیعی اظهار نگرانی نمودند ،این مفهوم وارد ادبیات گردید (Banerjee,2007:20). گرچه منشاء مفهوم اکوتوریسم کاملا مشخص نیست ولی ریشه تاریخی این مفهوم به دهه ۱۹۶۰ یعنی زمانی برمی گردد که اکوتوریست ها و طرفداران محیط زیست درباره استفاده نادرست از منابع طبیعی ابراز نگرانی کردند و حفظ گونه های زیستی به خاطر منافع اقتصادی و استثمار و بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی در معرض خطرقرار گرفته بود(Higham,2007:26).از طرفی دیگر در دهه های ۱۹۸۰ بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته از گردشگری زیست محیطی یا اکوتوریسم به عنوان وسیله ایی برای حفاظت از منابع طبیعی و اهداف توسعه استفاده نمود چرا که این نوع ‌گردشگری نسبت به سایر گونه های گردشگری اثرات مخرب کمتری دارد ‌بنابرین‏ می توان گفت که اکوتوریسم در بطن جنبش های زیست محیطی دهه های ۸۰-۱۹۷۰ شکل گرفت.

اکوتوریسم نوعی گردشگری مسئولانه انسان در محیط طبیعی است که علاوه بر منفعت های مادی و غیر مادی به خاطر جنبه‌های حفاظت از محیط زیست و بهبود معیشت جوامع محلی و احترام به شان این جوامع اهمیت خاصی دارد و بین منابع وجامعه محلی و گردشگران توازن برقرار می‌کند و در نهایت علاوه بر بهره مندی از محیط زیست، از طریق به حداقل رساندن تاثیرات منفی بر طبیعت، به ایجاد محیط زیست پایداری یاری می رساند (Fennell,2000,41;Escap,2003,47 ;Ecace,1992,14 ;Tisdell,2000 ,534) که علاوه بر آن باعث تحرک بخشی به توسعه اقتصادی در سطح ملی و محلی می شود که پیامد آن رفاه بیشتر ساکنین است،تنوع بخشی به اقتصاد،کسب سود،ایجاد زیرساخت ها،ایجاد سرمایه برای مدیریت و حفاظت از مناطق طبیعی، ایجاد عدالت اقتصادی،افزایش آگاهی و بینش جامعه ‌در مورد محیط زیست و حفاظت از آن وحفظ فرهنگ ها گردد(Stone & Wall,2004,12).‌بنابرین‏ پیوندهای عمیقی بین انسان،محیط زیست و گردشگری در الگوی اکوتوریسم برقرار است که به میزان دخالت انسان ها در محیط زیست ویا حفاظت آن ها،پیوستار اکوتوریسم در محدوده جغرافیایی شکل می‌گیرد(شکل ۲-۳).

قطب مسئولیت زیاد انسان قطب مسئولیت کم انسان

فعال(کمک به حفاظت از منابع) منفعل(به دنبال به حداقل رساندن خسار)

اکوتوریسم ناممکن همه افراد دراکوتوریسم

شکل۲-۳:الگوهای پیوسته از اکوتوری(بدری و همکاران:۱۳۹۰)

۲-۳-۲ گردشگری تفریحی

معنای ریشه ای تفرج را بازیافتن سلامتی پس از یک دوره نقاهت طولانی ذکرکرده اند وعبارت است از هر گونه قصدقبلی که با میل ‌و رغبت در اوقات فراغت انجام می شود.این گونه از گردشگری،بزرگ ترین بازار گردشگری جهانی را تشکیل می‌دهد با عناوینی همچون گردشگری تفریحی،انبوه ویا تعطیلاتی یاد می شود که در اینجا،سواحل از اهمیت زیادی برخوردار است ومعمولا برای بهره برداری از چهارs ^[۹] معروف ‌به این نقاط سفر می‌کنند.

در گردشگری تفریحی برخلاف سایر اشکال،گردشگران کم ترین برخورد را با جامعه میزبان دارند وبرای دوره های کوتاه مدت در مقصد اقامت می‌کنند که هدف اصلی آنان بازیافتن قوای جسمی،روحی،روانی وتمدد اعصاب است.از جمله فعالیت گردشگران در این گونه مکان ها شامل:خرید سوغات،گرفتن عکس،بازدید از اماکن دیدنی می‌باشد. در این خصوص کشورهای بسیاری سعی در جذب این گروه از گردشگران دارند زیرا معتقدنداز یک طرف تعداد گردشگران تفریحی بیشتر از سایر گردشگران است واز طرف دیگر این گردشگران پول بیشتری را در مقصد خرج می‌کنند.کشورهایی همچون ترکیه، اسپانیا،ایتالیا،یونان ‌و آمریکا توانسته اند بیشترین جاذبه ها را برای این نوع گردشگری فراهم کنند.

تجربه فعالیت های تفریحی به پنج مرحله تقسیم می شود:

مرحله پیش‌بینی: مرحله پیش‌ بینی وقتی که برای یک تعطیلات طولانی یا عمده برنامه‌ریزی می شود، یک دوره طولانی است، ولی هنگامی که یک تصمیم‌گیری خودجوش برای یک بازدید صورت می‌گیرد، این مرحله، ممکن است آنی و زودگذر باشد.

مرحله سفر به محل: که عنصر روشن هر تجربه گردشگری است. در برخی موارد این مرحله شاید بیش از این که لذت‌بخش باشد، دشوار بوده و نیاز به تحمل دارد. در برخی موارد سفر به مقصد ممکن است بخشی از هدف سفر باشد برای مثال فرصت تماشای مسیر سفر، همانند اقامت در مقصد بسیار مهم باشد.

مرحله حضور در محل: که به طور معمول مهم ترین بخش یک بازدید است. انواع و کیفیت جاذبه‌ها، دسترسی به آن‌ ها، هزینه و کیفیت تسهیلات، انواع فعالیت‌های تفریحی، و حتی میزان رضایت از بازدید و منطبق بودن آن‌ با ادراکات و تجربیات، همه عناصر تجربه در محل را تشکیل می‌دهند.

مرحله بازگشت از سفر: در این مرحله از بازدید یا تعطیلات، گردشگران اغلب نگران بازگشت آسان خود به منزل هستند، اگر چه مسیرهای خطرناک با توجه فرصت‌های تماشای مناظر، ممکن است عناصر برنامه‌ریزی شده یک سفر باشند. برعکس، مشکلات بازگشت از سفر، مانند تأخیر طولانی یا شلوغی ترافیک، ممکن است به طور بالقوه رضایت گردشگران از تجربه گردشگری را کاهش دهد.

مرحله تجدید خاطره: که اغلب از آن چشم‌پوشی می شود، امّا با این وجود، بخش اساسی تجربه گردشگری است. تعطیلات خاطرات مهمی هستند، نه فقط ‌به این علت که آن‌ ها این تجربه را طولانی می‌کند. بلکه ‌به این علت که مبنایی برای پیش‌بینی سفر بعدی هستند. بازار این بخش از صنعت گردشگری بسیار گسترده است و بیشتر سفر‌ها با این هدف انجام می‌شود و نمی‌توان ویژگی های کلی مقصد یا مکان هایی که چنین افرادی به آنجا می‌روند را مشخص کرد ( کاظمی، ۱۳۸۵: ۱۸۱).

۲-۳-۳ گردشگری ساحلی