۴ـ اجرا

در این مرحله ساخت و سازها، نصب و راه‌اندازی پروژه انجام شده و در صورت موفقیت در آزمایشات آموزش‌ها و تهیه دستورالعمل بهره‌برداری و کسب مجوزها فاز بعدی آغاز می‌شود.

۵ـ بهره‌برداری و نگهداری

این مرحله طولانی‌ترین دوره پروژه محسوب می‌گردد.پس از راه‌اندازی پروژه، کارفرما در طول بهره‌برداری با انجام بازرسی‌های دوره‌ای و دریافت گزارش‌های، اعمال نظارت نموده و بر انتقال تکنولوژی از شرکت پروژه (یا پیمانکار) آموزش نیروی کار، ایمنی عمومی و حفظ شرایط زیست محیطی توجه و دقت لازم را ابراز می‌کند.

۶ـ واگذاری

مرحله پایان پروژه BOT با واگذاری طرح به کارفرما به انتها می‌رسد.نگهداری پروژه تا تاریخ واگذاری می‌بایست به صورت مناسب بوده تا کارفرما بتواند بهره‌برداری از پروژه را ادامه دهد.

در این مرحله صدور ضمانت‌نامه‌ای تعمیرات و کارکرد مناسب تجهیزات و تأسیسات می‌بایست ملحوظ گردد.

نتیجه این که: به کارگیری پروژه های BOT در سطح جهان تاریخچه کوتاه داشته و بیش از دو دهه از به ثمر رسیدن آن نمی‌گذرد.در ایران نیز روش مذکور بسیار جوان بوده و هنوز هیچ پروژه‌ای با این روش به پایان خود نرسیده است (منظور مرحله واگذاری است).

این روش را می‌توان به عنوان یکی از روش‌های جدید و مثمرثمر خصوصی سازی نام برد که مشارکت فعال بخش خصوصی را در احداث و توسعه پروژه زیربنایی به همراه دارد.

از جمله مزایای این روش کاهش مشکلات عدیده دولت در زمینه استقراض خارجی، پذیرش ریسک پروژه ها، پایین بودن کارایی طرح‌ها و…می‌باشد.انتقال تکنولوژی به کشور و توسعه زیربنایی از شاخصه‌های اصلی روش BOT محسوب می‌گردد.

در نهایت درک صحیح این روش از طرف دولت و شرکت‌های دولتی (کارفرما) و استفاده از آن در شرایط مناسب پیش نیاز اصلی جهت موفقیت به حساب می‌آید.

۱ـ۲ـ۶ قراردادهای بیع متقابل (BayBack)

این قراردادها عموماً در طبقه قراردادهای خرید خدمت دسته‌بندی می‌شوند و شرکت سرمایه‌گذار خارجی کلیه وجوه سرمایه‌گذاری همچون خرید، نصب تجهیزات، راه‌اندازی و انتقال تکنولوژی را برعهده گرفته و پس از راه‌اندازی به کشور میزبان واگذار می‌کند.بازگشت سرمایه و همچنین سود سرمایه شرکت سرمایه‌گذار از طریق دریافت محصولات تولیدی و پس از راه‌اندازی طرح صورت می‌گیرد.

پرداخت‌ها به صورت نقدی و غیرنقدی امکان‌پذیر است و طرف خارجی علاوه بر تامین مالی طرح در بیشتر موارد مسئولیت اجرایی و مهندسی، سفارشات، ساخت و نصب، انتقال تکنولوژی آموزش و راه‌اندازی را نیز متعهد می‌گردد.در حقیقت در این نوع قراردادها با یک پیمانکار عمومی روبرو هستیم و طرف داخلی نظارت فنی و مالی پروژه را برعهده خواهد داشت.^[۱۳]

۱ـ۲ـ۷ مشارکت مدنی (Joint Venture) JV

حقوق ‌دانان ایران برای یافتن معادل فارسی JV از اصطلاحات مختلفی استفاده کرده‌اند که مورد مناقشه‌ی برخی دیگر قرار گرفته است.در قانون نیز از آن به عنوان (مشارکت مدنی) که معادل (Equity Joint Venture) می‌باشد تعبیر شده است.به نظر می‌رسد با توجه به ماهیت حقوق JV و شکل‌هایی که این تکنیک حقوقی به خود می‌گیرد، بهترین تعبیر، تعبیر «مشارکت انعظاف‌پذیر» است.

انگیزه های تشکیل مشارکت مدنی عبارتند از:

الف) اقتصادی

ب) سیاسی و حقوقی

از انواع قراردادهای مشارکت مدنی می‌توان به قراردادهای اکتشاف نفت، قراردادهای در امور بانکی، قراردادهایی در امر سرمایه‌گذاری نام برد.^[۱۴]

۱ـ۳ تامین مالی و روش‌های آن

عمل تهیه منابع مالی برای امور تجاری، خرید یا سرمایه‌گذاری را تامین مالی می‌گویند.

تامین مالی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در موارد بازرگانی، تولیدی، خدمات و تامین مالی برای تامین سرمایه در گردش مؤسسات تولیدی و بازرگانی انجام می‌گیرد.

ـ بازرگانی مانند واردات و صادرات

ـ تولیدی برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات خط تولید و لوازم و تجهیزات

ـ خدمات مانند صادرات خدمات فنی و مهندسی

ـ سرمایه در گردش هم عبارت از منابع مورد نیاز برای استمرار فعالیت‌های جاری در یک واحد اقتصادی

کسری سرمایه در گردش+ سرمایه در گردش موجود= سرمایه در گردش تامین مالی می‌شود

اکثر کشورهای در حال توسعه منابع مالی محدودی دارند و سرمایه‌گذاران در این کشورها نیاز به تکیه بر سرمایه خارجی و سایر منابع دارند.

موضوع را از نظر آورده سرمایه‌گذار باید مطرح کنیم و این که چه ترکیبی از بدهی و سرمایه باید در انجام تامین مالی به کار گرفته شود.

۱ـ۳ـ۱ روش‌های پرداخت در تجارت خارجی^[۱۵]

۱ـ۳ـ۱ـ۱ اعتبار اسنادی

اعتبارات اسنادی متداول‌ترین وسیله پرداخت در مبادلات تجاری بین‌المللی است، اعتبارات اسنادی وارداتی ذیل در شرایط حاضر طبق بخش‌نامه‌های ارزی بانک مرکزی گشایش می‌گردد:

ـ اعتبار اسنادی دیداری

ـ اعتبار اسنادی مدت‌دار

ـ اعتبار اسنادی ریفاینانس برای بخش تولید

ـ اعتبار اسنادی فاینانس برای پروژه ها

سه مورد اعتبار آخر ضمن وسیله پرداخت بودن برای تامین مالی نیز استفاده می‌گردد.

۱ـ۳ـ۱ـ۲ اعتبار اسنادی صادراتی

صادرکنندگان کالاهای صادراتی می‌توانند، وجوه کالای صادراتی را با ارائه اسناد حمل از بانک کارگذار خود در ایران دریافت دارند و از تسهیلات ارزی به منظور تامین مالی برای تهیه و تولید کالای صادراتی پس از ابلاغ اعتبار اسنادی استفاده نمایند.

۱ـ۳ـ۱ـ۳ برات (DRAFT)

روش پرداخت براتی یک روش پرداخت بانکی است که درصد واردات و صادرات کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دو نوع تقسیم می‌شود.

برات دیداری Sight Draft

برات مدت‌دار Time Draft

برات مدت‌دار می‌تواند هم روش پرداخت وجه کالا و تامین منابع مالی برای واردات باشد.در این روش، فروشنده کالا را تحویل مؤسسه‌ حمل و نقل می‌دهد و اسناد حمل مربوطه به بانک خریدار ارسال می‌شود.خریدار قبولی برات را می‌نویسد، با اسناد حمل ارسالی کالا از گمرک ترخیص می‌کند، بعد از ۹۰، ۱۸۰ یا ۳۶۰ روز از تاریخ حمل، وجه کالا را به فروشنده ارسال می‌دارد.

۱ـ۳ـ۱ـ۴ روش پرداخت نقدی Cash

این روش پرداخت در واردات کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۱ـ۳ـ۱ـ۵ سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم Foreign Direct In Vestment (FDI)

سرمایه‌گذاری خارجی غیرمستقیم Foreign Indirect In vestmant (IFI)

در هر دو روش سرمایه‌گذار یا تامین کننده حق خواهد داشت اصل و سود سرمایه را پس از پرداخت مالیات و هزینه های مربوطه، طبق مقررات کشور میزبان به ارز قابل تبدیل خارج نماید.

در سرمایه‌گذاری مستقیم آورده سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند ماشین‌آلات خط تولید، تکنولوژی یا وجه نقد باشد.

بیع متقابل (Buy Back) و BOT از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌باشند که پیشتر ‌در مورد آن ها توضیح داده‌ایم.

۱ـ۳ـ۱ـ۶ ضمانت‌نامه Guarantee

ضمانت‌نامه‌های مورد استفاده در پروژه ها و واردات و صادرات به شرح ذیل است: