فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه
این تحقیق به بررسی تاثیر هموارسازی سود بر کیفیت سود و قیمت گذاری بازار در شرایط عدم اطمینان محیطی می پردازد.در تدوین فرضیه های این تحقیق از تئوری های موجود در این زمینه و نتایج تحقیقات پیشین استفاده شده است. برای آزمون فرضیه‌ها از مدل رگرسیون خطی چندمتغیره استفده شده و داده های مورد نیاز آن از طریق اطلاعات صورت های مالی شرکت های نمونه جمع آوری شده است.جهت تجزیه و تحلیل داده های مدل تحقیق از نرم افزار آماری Eviwes و Spss استفاده شده است با بهره گرفتن از این نرم افزار آماری و در راستای آزمون فرضیه های تحقیق مفروضات اساسی مدل رگرسیون خطی، آزمون معنی داری مدل تحقیق، معنی داری متغیرهای مستقل، ضریب همبستگی مشاهدات نیز بررسی شده است.
۴-۲- آمار توصیفی
در جدول ( ۴-۱) به ازای هر یک از متغیرهای مدل، شاخص هایی از قبیل میانگین، انحراف معیار، انحراف استاندارد،مینیمم، ماکزیمم، چولگی و کشیدگی متغیرها نمایش داده شده است.
با توجه به جدول فوق ویژگی‌های متغیرهای تحقیق تا حدودی مشخص شده و می توان کلیه متغیرها را از نظرگاه آماری مورد تحلیل قرار داد.نمونه آماری تحقیق شامل ۷۴ شرکت می‌باشد که داده های مربوط به آن ها در طول ۷ سال دوره تحقیق جمع آوری شده است.
جدول ۴-۱ –آمار توصیفی متغیرهای مورد استفاده در مدل های اصلی
متغیر
میانگین
انحراف معیار
بیشینه
کمینه
چولگی
کشیدگی
بازده سالانه سهام
۷٫۸۸
۹٫۸۶
۲۰٫۱۵
-۱۵٫۴۶
۶٫۳۵
۷٫۷۲
بازده مرکب
۱٫۲۵
۰٫۹۸
۱۲٫۲۳
-۱٫۴۰
۴٫۷۷
۶٫۴۵
هموارسازی سود
-۱٫۳۸
۰٫۵۲
-۱٫۲۰
-۲٫۴۹
-۱٫۴۵
۰٫۵۱
عدم اطمینان محیطی
۱٫۴
۰٫۳۹
۳٫۳
۰٫۴۵
۵٫۴۴
۷٫۲۵
سود هر سهم
۱۰۰۰٫۰۸
۱۱۱۱٫۴۶
۴۲۰۴
۶۶
۲٫۳۹
۱۱٫۶۷
اندازه
۲۶٫۸۳
۲۷٫۴۱
۳۱٫۰۹
۲۳٫۸۳
۰٫۵۷
۰٫۱۳
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری
۱۲٫۳۶
۱۳٫۶۹
۱۳٫۵۶
۷٫۵۶
۸٫۳
۵٫۲۳
ضریب سود
۲۰٫۱۲
۲۴٫۱۲
۳۱٫۰۰
۲۱٫۳۳
۶٫۹۳
۷٫۳۳
کلیه متغیرهای جدول ۴-۱ داده های مربوط به سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ هستند که متغیر ها توسط کل دارایی های اول سال همگن شده اند. اما متغیر سود وبازده سها مربوط به سال‌های ۱۳۸۵ تا۱۳۹۱می باشد.
۴-۳- پیش فرض های تحلیل رگرسیون
برای آزمون فرضیه های تحقیق رگرسیون به روش Enter استفده شده است برای اجرای این آزمون می بایست پیش فرضیه تحلیل رگرسیون اجرا شود تا نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون قابل استناد باشند.
۱- پیش فرض نرمال بودن باقی مانده‌ها: در این پیش فرض بایستی داده های حاصل از تفاوت بین مشاهده شده و پیشگویی متغیر وابسته نرمال باشند که از نمودار چندک- چندک باقیمانده ها استفاده می شود.
۲- پیش فرض استقلال خطاها از یکدیگر: در تحلیل رگرسیون بایستی خطاها( تفاوت بین مشاهده شده و پیشگویی) مستقل از هم باشند که در این زمینه از آزمون دوربین واتسون کمک گرفته می شود بایستی مقدار به دست آمده این آزمون بین ۱٫۵ تا ۲٫۵ قرار گیرد تا استقلال خطا پذیرفته شود.
۳- پیش فرضیه های وجود همبستگی بین متغیر وابسته و مستقل
۴- پیش فرض تبیین مدل: در این پیش فرض باید مشخص شود که آیا متغیرهای مستقل توانایی تبیین ( متوسط اثر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته) متغیر وابسته را دارند.
۵- پیش فرض بررسی وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته: که در این پیش فرض از آزمون ANOVAکمک گرفته می شود.
۴-۳-۱- پیش فرض های تحلیل رگرسیون مدل اول
برای بررسی فرض اول، از نمودار چندک- چندک باقیماندهها استفاده میکنیم. نمودارهای مذکور در شکلهای زیر نشان داده شده‌اند.
نمودار۴-۱ نمودار چندک- چندک باقیماندهها
با توجه به شکل فوق که همه باقی مانده‌ها در اطراف یا روی خط برازش قرار دارند. بنابرین می یتوان نتیجه گرفت که باقی مانده‌ها دارای توزیع نرمالی می‌باشند
۲- پیش فرض استقلال خطاها از یکدیگر
جهت بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین واتسون کمک گرفته می شود
جدول ۴-۲ تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی
مدل
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
ضریب تعیین استاندارد
خطای معیار تخمین
آماره دوربین – واتسون
۱
.۳۹۱
.۱۵۳
.۱۰۲
۱۰۴٫۰۲۶۰۲۶
۱٫۹۶۲
همان طور که در جدول فوق مشاهده می شود مقدار دوربین – واتسون به دست آمده ۹۶/۱ می‌باشد و چون این مقدار بین ۵/۱ و ۵/۲ قرار می‌گیرد بنابریان فرضیه استقلال خطاها پذیرفته می شود.
۳- پیش فرض وجود رابطه همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته
همان طور که از جدول فوق مشاهده می شود ضریب همبستگی به دست آمده ۳۹۱/۰ می‌باشد که حاکی از همبستگی بین هموارسازی سود در شرایط عدم اطمینان و بازده سهام می‌باشد.
۴- پیش فرض تبیین مدل
در جدول ۴ فوق مشاهده می شود مقدار ضریب تعیین استاندارد به دست آمده ( ۱۰۲/۰) می‌باشد بنابرین ۱۰% تغییر در بازده سهام ناشی از تغییر در هموارسازی سود در شرایط عدم اطمینان می‌باشد.
۵- پیش فرض بررسی وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و منغیر وابسته
جدول ۴-۳ برآورد رگرسیون خطی
سطح معنی دای داری
F
میانگین مربعات
درجه آزادی
مجموع مربعات
مدل
.۰۰۰
۲٫۹۹۹
۳۲۴۵۸۸۱۵
۲۵
۸۱۱۴۷۰۳۷۰
رگرسیون
۱۰
۱۰۸۲۱٫۴۱۴
۴۱۶
۴۵۰۱۷۰۸٫۲۴۸
باقی مانده
۴۴۱
۵۳۱۳۱۷۸٫۶۱۸
مجموع
همان طور که در جدول فوق دیده می شود سطح معنی داری آزمون F کمتر از سطح خطای مورد پذیرش بوده پس فرض صفر مبنی بر عدم رابطه خطی بین بازده سهام و هموارسازی سود در شرایط عدم اطمینان محیطیرد می شود بنابرین طبق این جدول فرض وجود رابطه خطی تأیید می شود.
۴-۳-۲- پیش فرض های تحلیل رگرسیون مدل دوم
برای بررسی فرض اول، از نمودار چندک- چندک باقیماندهها استفاده میکنیم. نمودارهای مذکور در شکل های زیر نشان داده شده‌اند.
نمودار۴-۱ نمودار چندک- چندک باقیماندهها
با توجه به شکل فوق که همه باقی مانده‌ها در اطراف یا روی خط برازش قرار دارند. بنابرین می توان نتیجه گرفت که باقی مانده‌ها دارای توزیع نرمالی می‌باشند.
۲-پیش فرض استقلال خطاها از یکدیگر
جهت بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین واتسون کمک گرفته می شود.
