هدفهای این برنامه عبارتند از :
-
- فراهمآوری امکان همکاری میان کارشناسان توسعه کتاب و کتابخوانی در سطح جهانی، منطقهای، ملی، و محلی
-
- تشویق و حمایت از جریان تبادل اطلاعات
-
- برآوردن نیازهای فرهنگی و آموزشی
- ایجاد ارتباط میان مناطق محلی و منطقهای برای برطرف کردن کمبودهای اطلاعاتی.
حمایتهای این برنامه نیز شامل موارد زیر است:
-
- توسعه مواد خواندنی برای کودکان و بزرگسالان،
-
- ایجاد و توسعه امکانات برای کتابخانههای روستایی، سیار، نمایشگاههای کتاب و تشویق و ترویج کتابخوانی،
-
- تقویت زیرساختهای تجارت کتاب،
-
- بهبود مهارت کارشناسان که در زمینه تولید و توزیع کتاب مانند تألیف، نشر، چاپ، و فروش کتاب فعالیت دارند،
- ترویج موافقتنامه فلورانس، حق مؤلف جهانی، و دیگر تدابیر بینالمللی، و ایجاد نظام قانونی برای کشورهایی که به برنامه تجارت کتاب پیوستهاند.
بودجه اپرب از محل بودجه جاری یونسکو تأمین میشود، اما کمکهای دیگری نیز از منابع دیگر در اختیار اپرب قرار میگیرد.
آموزش برای توسعه انتشارات، مهارتهای حرفهای و بهکارگیری روشهای علمی از کلیدهای اساسی در امر توسعه و نشر کتاب است. از جمله فعالیتهای فرهنگی اپرب آموزش کارشناسان، نویسندگان، ویراستاران، طراحان، مدیران و توزیعکنندگان منابع فرهنگی است. آموزشها از طریق برگزاری کلاسهای کارآموزی، همایشها، و تشکیل کارگاههای آموزشی انجام میشود. برخی از این برنامه ها که تاکنون اجرا شده شامل تولید مواد آموزشی زیست محیطی، نشریات ادواری برای کودکان در سنین مختلف، استفاده از چندرسآنهایها، استفاده از رایانه، نگارش کتابهای علمی برای کودکان و نوجوانان، تصویرگذاری و طراحی، توسعه عادت خواندن، ترجمهی کتابهای ویژه کودکان، توسعه شیوه های چاپ، و بازاریابی و توزیع کتاب است (نجفی،۱۳۸۹).
“طرح واژهرسانان (آورندگان واژه ها)، طرحی برای ترویج خواندن با بلندخوانی”
بنیاد “بیبلیومدیای” سوئیس[۱۱] و گروه تئاتر “کاباره” [۱۲]، طرح “واژهرسانان” را با مشارکت کتابخانههای عمومی ایالت “وو” [۱۳] اجرا میکنند. در این طرح کاربرانکتابخانههای عمومی خواندن متنی به صدای بلند را به رایگان، به یک شخص و یا یک گروه مورد نظرشان، در محل اقامت آن ها و یا در هر محل دیگری، هدیه میکنند. چون بلندخوانی نقطه تلاقی ادبیات و هنر تأتر است، بیبلیومدیا هنرمندان حرفهای تاتر را هم در این طرح سهیم کردهاست. هنرمندان گروه تأتر کاباره، “واژهرسانان” این طرح هستند. بیبلیومدیا طرح “واژهرسانان” را به رایگان در اختیار کتابخانههای عمومی میگذارد و به آن ها امکان میدهد که با ارائه آن، طیف فعالیتهای خود را گسترش دهند و افراد بیشتری را جذب خود کنند. بیبلیومدیا با اجرای این طرح، خواندن را از طریق کتابخانههای عمومی ترویج میکند و به آن ارج مینهد. هنرمندان تئاتر هم با بلندخوانی متنها لحظههای لذت بخشی را برای شنوندگان خلق میکنند. این طرح در حال حاضر فقط در کتابخانههای عمومی ایالت “وو” به اجرا در میآید و از کتابخانهای به کتابخانه دیگری سفر میکند. بیبلیومدیا قبل از اجرای این طرح در هر کتابخانه، که دو تا سه روز طول میکشد، فهرستی از متنها را در اختیار آن میگذارد. کتابخانه این فهرست را در اختیار علاقه مندان قرار میدهد تا متن، مکان و زمان اجرای آن را انتخاب کنند. متنها را کتابداران متخصص کتابخانههای بیبلیومدیا انتخاب میکنند و میتوانند متناسب هر مناسبتی باشند. (تولد، نامزدی، عروسی … و غیره) بیبلیومدیا اجرای این طرح را از سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۷ میلادی) در ایالت “وو”آغاز کرد. به خاطر استقبال فراوان کتابخانههای عمومی از آن در این ایالت، بیبلیومدیا میخواهد اجرای طرح “واژهرسانان” را به دیگر ایالتهای سوئیس نیز گسترش دهد (وکیلی،۱۳۸۸).
“طرح جایزه ترویج کتابخوانی آساهی”
هر ساله به گروه یا مؤسسهای اهدا میشود که با انجام فعالیتهای چشمگیر، سهم پایداری در اجرای برنامه های ترویج کتابخوانی کودکان و نوجوانان داشته باشند. فکر ایجاد این جایزه در بیستمین کنگره دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان در سال ۱۹۸۶ در توکیو مطرح شد.
روزنامه ژاپنی آساهی – شیمبون از حامیان کنگره توکیو در آن سال بود و برای این که مشارکتش با IBBY همواره تداوم پیدا کند، تعهد کرد که از طرح های ابتکاری و برجسته در ارتباط با ترویج کتابخوانی پشتیبانی مالی کند. بدین ترتیب از سال ۱۹۸۸، هر یک از شعبه های ملی IBBY کاندیداهای خود را به دفتر اعلام میکنند و هیات داورانی مرکب از پنج عضو کمیته اجرایی IBBY ، طرحهایی را که در ارتباط با ترویج کتابخوانی است، مورد بررسی قرار میدهند. این جایزه، شامل یک دیپلم و یک میلیون ین ژاپن است و طی مراسمی در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب در بولونیا / ایتالیا به برنده بهترین طرح اعطا میشود.
معرفی برخی از طرحها و نهادهایی که تاکنون جایزه آساهی یا ترویج خواندن را از آن خود کردهاند:
“طرح پرورش شوق خواندن در مناطق آسیب پذیر!”[۱۴]
طرح پرورش شوق خواندن در مناطق آسیب پذیر پروژهای است برای ترویج خواندن که در مدلین دومین شهر بزرگ در کشور کلمبیا اجرا میشود. بنیاد ترویج خواندن “جوردی سیرا فابرا” نویسنده مشهور اسپانیایی، این پروژه را در ۴ منطقه آسیب پذیر و فقیر نشین مدلین اجرا میکند. در این مناطق، بیشتر از سه میلیون نفر زندگی میکنند. بسیاری از آن ها، افراد بیخانمانی هستند که در اثر فقر، خشونت های اجتماعی و دلایل سیاسی، به زندگی در خیابآنها یا ویرانه ها روی آوردهاند. خشونت و فقر در این بخش های شهر بیداد میکند. در چنین شرایطی، بنیاد سیرا فابرا، در پارک ها، کنار خیابان ها و بسیاری از مکان های غیر رسمی و پر رفت و آمد این محلهها، به ترویج خواندن میپردازد. با جعبه های پر از کتاب در این گوشه و آن گوشه کارگاههای ترویج خواندن برپا میکند، فروشگاه های خیابانی ارزان کتاب به راه میاندازد، فیلمهای مربوط به خواندن و ادبیات و کتاب برای ساکنان نمایش میدهد، نویسندگان را به این محلهها دعوت میکند و با ساکنان نشست های گپ و گفت راه میاندازد. این فعالیتها، همه و همه برگزار میشوند تا کودکان و بزرگسالانی را که شرایط عادی زندگی خود را به دور از کتاب و فرهنگ سپری میکنند، با شوق خواندن و لذت بردن و آموختن آشنا شوند و به آن خو بگیرند. این پروژه تاکنون، موفق شده به ۲۱ هزار نفر از ساکنان این مناطق آسیب پذیر خدمات فرهنگی ارائه کند و بسیاری از سازمان ها، نهاد ها و افراد دیگر را نیز به فعالیت برای ترویج خواندن و فرهنگ در کشور تشویق کند. این پروژه، در سال ۲۰۱۰ جایزه ترویج خواندن آساهی را از دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان دریافت کرد (عالمی،۱۳۸۹).
“طرح بنیاد کتابخانه کودکان “اوسو””