کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
این تحقیق به بررسی رابطه بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی می پردازد. این رابطه به دنبال ماهیت نتیجه محافظه کاری ، افزایش نقدینگی و ویژگی های اطلاعاتی و ورشکستگی ایجاد می شود که در اصل شرایط عدم کفایت نقدینگی است .در اصل ما شواهد تجربی را با توجه به رابطه همزمان و علّی بین محافظه کاری غیر شرطی و خطر ورشکستگی به دست می آوریم. نتایج به دست آمده، رابطه منفی بین محافظه کاری غیر شرطی و خطر ورشکستگی همزمان و آینده همراه با نقش محافظه کاری در کاهش خطر ورشکستگی را نشان میدهد.
به طور کلی یافته های ما ، نقش اقتصادی مهمی را برای محافظه کاری نشان میدهد که در بحث های جاری با در نظر گرفتن نقش مداوم آن به عنوان یک درک نافذ از حسابداری مالی آگاهی داده شده است.
بررسی روابط بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی ، شواهدی با در نظر گرفتن منطق سنتی برای محافظه کاری ایجاد میکند.
اگر محافظه کاری حسابداری باعث کاهش خطر ورشکستگی شود مرکز سوددهی دارندگان بدهی ، دیگر سهام داران، مدیران، کارمندان ، مشتریان ، ارائه دهندگان ، حسابرسان و تنظیم کنندگان و دولت می شود و بحران های اخیر مالی باعث عمیق شدن علائق مکانیسم ارتقاء کفایت و توانایی پرداخت بدهی می شود .
با در نظر گرفتن تأثیرات گسترش خطر ورشکستگی بین صنایع همراه با زنجیره های عرضه و بین بخش های مالی و غیر مالی ، شواهدی با در نظر گرفتن روابط بین محافظه کاری و خطر ورشکستگی وجود دارد که پیشاهنگ مالکیت نقش آن در کاهش خطرات و بحران های اقتصادی با تداخل قابل توجه سیاست های اقتصادی میباشد. شواهد ارائه شده در این تحقیق نشان دهنده روابط بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی میباشند که به آگاهی در مورد بحث های اخیر و اهداف آینده با در نظر گرفتن نقش محافظه کاری به عنوان توان حسابداری مالی صورت میگیرد .
۱-۲ بیان مسئله
در تمام جنبههای زندگی بشر از جمله تصمیم گیری ، برنامه ریزی و غیره ، عدم قطعیت و ابهام اجتناب ناپذیر است. اصولاً عدم قطعیت در ذات و طبیعت وقایع وجود دارد ( نظریه عدم قطعیت هایزنبرگ). در شناخت رویدادهای مالی و گزارشگری مالی نیز ابهاماتی وجود دارد از جمله ابهام در وصول مطالبات ، ابهام در وجود کنترل ، ابهام در درآمد زایی دارایی ها و …
اولین و اصلی ترین راه مواجهه با ابهام موجود در رویدادهای واحد اقتصادی اصل محافظه کاری یا همان اصل احتیاط است . این اصل یکی از اصولی است که در حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده وجود دارد .(ستایش ، جمالیان پور، ۱۳۸۹)
اگر چه محافظه کاری راهی برای مقابله با شک و تردید موجود در رویدادهای آتی است اما در صورت پیروی بیش از حد از آن ، نه تنها بر مطلوبیت اطلاعات نمی افزاید بلکه برای مدیران و حسابداران راه ایجاد ذخایر پنهان در صورت های مالی را می گشاید . (اسچرودر و دیگران[۱] ۲۰۰۸)
دو موضوعی که هندریکسون[۲] و بردا[۳] (۱۹۹۱) منبع پیدایش پدیده ی عدم اطمینان می دانند و منجر به ایجاد مفهوم محافظه کاری شده است عبارتند از:
الف- ادامه فعالیت واحد اقتصادی در آینده مورد انتظار
ب- برآورد منابع غیر قطعی و نامطمئن آینده ، در قالب واحد پولی.
آن ها برای استفاده از محافظه کاری دلایلی را بیان میکنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود.
-
- قرار دادن بدبینی ناشی از اصل محافظه کاری در مقابل خوشبینی بیش از حد مدیران در مواجهه با ابهامات
-
- بیش از حد گزارش دادن سود از کمتر نشان دادن آن خطرناک تر است.
- هزینه ارائه اطلاعات نادرست ، از ارائه نکردن آن بسیار بیشتر است.
ولک و دیگران[۴] (۲۰۰۴) محافظه کاری را چنین تعریف میکنند : « محافظه کاری عبارت است از شناسایی هر چه کندتر سود و ارزشیابی هرچه کمتر دارایی ها » آن ها در این تعریف به عدم تقارن زمانی در شناسایی دارایی ها و سودها توجه میکنند.
پژوهشگران عوامل دیگری را نیز در پیدایش محافظه کاری در صورتهای مالی مؤثر دانسته اند از جمله: انعقاد قراردادها ، طرح دعاوی قانونی ، وجود قوانین و مقررات حسابداری (کیلونگ [۵]۱۹۸۶، واتز[۶] ۲۰۰۳)
باسو[۷] (۱۹۹۷) محافظه کاری را از دیدگاه سود و زیان توصیف می کند. وی محافظه کاری را الزام به داشتن درجه بالایی از تأیید برای شناخت اخبار خوب مانند سود در مقابل شناخت اخبار بد مانند زیان تعریف میکند. فلتهام و اولسون[۸] (۱۹۹۵) محافظه کاری را از دیدگاه تراز نامه تعریف میکنند بر اساس این دیدگاه در مواردی که در انتخاب بین دو یا چند روش گزارشگری تردید واقعی وجود دارد باید روشی انتخاب شود که کمترین اثر مطلوب را بر حقوق صاحبان سهام داشته باشد. گیولی و هین[۹] (۲۰۰۰) تعریفی را بر پایه دیدگاه ترکیبی ترازنامه و سود و زیان بیان میکنند در این دیدگاه محافظه کاری یک مفهوم حسابداری است که منجر به کاهش سود انباشته گزارش شده از طریق شناخت دیر تر درآمد و شناخت سریعتر هزینه، ارزیابی پایین دارایی و ارزیابی بیشتر بدهی می شود. محافظه کاری که بر اعمال احتیاط در شناسایی و اندازه گیری درآمد و دارایی ها دلالت دارد یکی از مهمترین میثاق های محدود کننده صورتهای مالی به شمار می رود.
در بیانه ی مفهومی شماره دو هیئت تدوین استاندارد های حسابداری امریکا محافظه کاری به عنوان «واکنش محتاطانه نسبت به عدم اطمینان به منظور مطمئن شدن از در نظر گرفتن ماهیت عدم اطمینان و ریسک در شرایط تجاری به اندازه کافی» تعریف شده است .
در ادبیات حسابداری دو ویژگی مهم محافظه کاری مورد بررسی قرار گرفته است: یکی وجود جانبداری در ارائه ی کمتر از واقع ارزش دفتری سهام نسبت به ارزش بازار آن است که توسط فلهام و اولسون در سال ۱۹۹۵ عنوان شده است ، دوم تمایل به تسریع بخشیدن در شناسایی زیانها و به تعویق انداختن سودها که توسط باسو در سال ۱۹۹۷ عنوان شده است . محافظه کاری بیان کننده این دیدگاه است که با داشتن دو نتیجه که به طور مساوی محتمل است شرکت باید از آن روش حسابداری استفاده کند که منجر به گزارش درآمد ، دارایی خالص کمتر می شود یعنی اگر برآوردی مستلزم خطاست باید به آن سمتی این خطا صورت بگیرد که بیش از حد دقت انجام می شود(حساس یگانه، دومین کنفرانس بینالمللی مدیران مالی، ۱۳۸۷).