۲-۳-۴-۳-عدم سهولت

عدم سهولت بیان می‌کند که افراد تا چه حد در برابر پذیرش تکنولوژی از هزینه های یادگیری و درک مشکلات در خدمات مبتنی بر تکنولوژی و فناوری اضطراب و ترس دارند. مصرف کنندگانی که درصد بالایی از عدم سهولت ادراک شده ی تکنولوژی را احساس می‌کنند، اغلب دچار ناامیدی و سرخوردگی هستند. در نتیجه مصرف کنندگانی که از محصولات و خدمات بر اساس تکنولوژی روز استفاده می‌کنند، همیشه در تعاملات خود دچار استرس و ضطراب ناشی از عواقب آن هستند، که در معرض آن قرار گیرند. عدم سهولت به معنی در دسترس نبودن و وجود مشکل در برآورد نیاز مصرف کننده در استفاده از تکنولوژی است. (Son & Han, 2011, 1179). عدم سهولت به بیان حالت منفی که در ذهن یک شخص ‌در مورد ابزارهای تکنولوژی نقش می بندد اشاره دارد(Gelderman et al, 2011, 415). همچنین عدم سهولت به عنوان نبود احساس کنترل و ناامید بودن در استفاده از تکنولوژی و نشان دهنده ی اضطراب در استفاده از تکنولوژی است که تاثیر منفی قوی بر کاربران دارد(Liljander et al, 2006, 178).

۲-۳-۴-۴-عدم امنیت

عدم امنیت شامل بی اعتمادی نسبت به فناوری و تکنولوژی به دلیل عدم اطمینان در حفظ حریم خصوصی است. و نشان می‌دهد که همواره اضطراب و حس منفی در پذیرش تکنولوژی در کاربران وجود دارد. و عدم امنیت در تمرکز بر جنبه‌های خاص معاملات و به طور کلی بر تکنولوژی های جدید محسوس تر است. عدم امنیت تاثیر منفی بر میزان استفاده از خلاق بودن و نوآوری دارد. عدم امنیت و عدم سهولت مهار کننده ی تکنولوژی و فناوری هستند، در حالی که خوش بینی و خلاق بودن عوامل پیشرفت تکنولوژی محسوب می‌شوند(Son & Han, 2011, 1179). عدم امینت ناشی از عدم اعتماد نسبت به فناوری و استفاده از آن است. عدم اعتماد ادراک شده به طور کلی یک پیش زمینه ی مهمی در چگونگی کمک به کاربران است. عدم امنیت همچنین به ارتباط نوآوری مورد انتظار یا پذیرش تکنولوژی نیز مربوط می شود. که تاثیرات زیادی بر کاربران دارد( Liljander et al, 2006, 178).

۲-۳-۵-مدل آمادگی مشتریان برای پذیرش تکنولوژی

در زمینه بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، بین کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته شکافی پدید آمده است که به آن شکاف دیجیتالی می‌گویند .تلاش های متعددی انجام شده تا شکاف دیجیتالی بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه کمتر شود. مهمترین این تلاش ها، ارائه رهنمودهای لازم توسط سازمان های بین‌المللی و دانشگاه های معتبر جهت مدیریت صحیح فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی از طریق سنجش و اندازه گیری میزان شکاف یا آمادگی الکترونیکی آن کشورها بوده است .زیرا تا چیزی قابل اندازه گیری و سنجش نباشد امکان مدیریت آن نیز فراهم نمی شود .استفاده از مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی نه تنها موقعیت جهانی و منطقه ای هر کشور را ترسیم می کند بلکه به شناسایی ضعف ها و قوت های فناوری اطلاعات و ارتباطات^[۵۲] در هر کشور کمک نموده و سیاستگذاران می‌توانند در اتخاذ تصمیمات حساس همچون نحوه به کارگیری منابع کمیاب و اولویت بندی سرمایه گذاری ها هوشمندانه تر عمل نمایند. به علاوه از طریق این مدل ها، امکان شناسایی فرصت ها و چالش های آتی نیز فراهم شده و حوزه هایی که آن کشور می‌تواند در آن مزیت رقابتی داشته باشد، تعیین می‌کند. طی سال های گذشته، برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی مدل ها و ابزارهای زیادی ایجاد شده است. اما بسیاری از این مدل ها از جامعیت لازم برخوردار نبوده و هر یک تنها جنبه خاصی را مورد توجه قرار داده‌اند. برخی از این مدل ها، با تأکید بر جنبه‌های اجتماعی میزان آمادگی جامعه یا نظام اقتصادی کشور را برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و تجارت الکترونیکی مورد بررسی قرار داده‌اند، اما برخی دیگر تأکیدشان بر زیرساخت های ارتباطی و جنبه‌های تکنولوژیکی بوده است(ضیایی پور و همکاران، ۱۳۹۰، ۸۹).

والکر و همکارانش^[۵۳] (۲۰۰۲)، موضوع تصمیم گیری مشتریان دال بر رد یا پذیرش فناوری را به شرایط آمادگی، ظرفیت های جداگانه و نیز میزان تمایل هریک از مشتریان مربوط می دانند. بیتنر و همکارانش^[۵۴] (۲۰۰۲)، و موری و اسکلاچ^[۵۵] (۱۹۹۰) با در نظرگرفتن نیازها و مقتضیات فعالیت های بازاریابی، اعتقاد دارند که کاهش ریسک و افزایش توانایی مشتریان برای پذیرش نوآوری جهت ایجاد علاقه مندی و اشتیاق برای مشارکت مشتریان لازم است. تعدادی از نویسندگان، «توانایی و تمایل» مشتریان را نیز در کنار سایر عوامل، متغیر مهمی برای پذیرش فناوری بررسی شده می دانند و برخی دیگر «نگرش» مشتریان نسبت به فناوری را به عنوان ابزار پیش‌بینی نیات رفتاری، مورد کاوش قرار داده‌اند. پنج ویژگی اصلی «مزیت نسبی»، «قابلیت سازگاری»، «قابلیت آزمایش»، «قابلیت مشاهده» و «پیچیدگی» بر روی میزان گسترش و پذیرش نوآوری تأثیر می‌گذارند .به علاوه، حجم زیادی از مطالعات انجام شده، مفهوم «ریسک درک شده» را نیز به عنوان یک ویژگی مهم لحاظ می کند. چهار ویژگی نخست، با پذیرش نوآوری نسبت مستقیم و دو ویژگی دیگر؛ یعنی پیچیدگی و ریسک درک شده با آن نسبت معکوس دارند. بسیاری از مدل های پذیرش فرایند محور، مراحل «آزمایش» و «استفاده مکرر» از محصول را به عنوان دو مرحله مجزا از یکدیگر جدا می‌سازند. باکر و همکارانش^[۵۶] (۲۰۰۲)، موضوع آمادگی مشتریان را یک موضوع مهم در طی فرایند پذیرش آن ها قلمداد کرده‌اند؛ بدین مفهوم که چگونگی «ارزیابی» و «آزمایش» محصول نیز می‌تواند به طور قابل توجهی تحت تأثیر وضعیت آمادگی ایشان قرار گیرد. بیتنر و همکارانش^[۵۷] (۲۰۰۲)، یک مدل پذیرش مبتنی بر مؤلفه های آمادگی در زمینه «خود خدمتی مبتنی بر فناوری»^[۵۸] با محور قرار دادن «استفاده آزمایشی از محصول»^[۵۹] توسط مشتریان در طول فرایند پذیرش را پیشنهاد نموده اند(مظلومی و همکاران، ۱۳۸۹، ۱۰۶-۱۰۵).

شکل ۲-۷- مدل پذیرش محصول برای آزمایش برای بار اول(مظلومی و همکاران، ۱۳۸۹، ۱۰۶)

۲-۳-۵-۱-مدل های آمادگی الکترونیکی در سطح صنعت یا سازمانی